بررسی اثر برنامه نوتوانی بر نبض اکسیژن و ظرفیت هوازی بیماران دایپلژی اسپاستیک

علیرغم وجود مطالعات گسترده ر زمینه علوم ورزشی در سه دهه گذشته، هنوز اطلاعات اندکی در مورد الگوهای فعالیت و پاسخ های فیزیولوژیکی به تمرین در اشخاص معلول در دسترس است. هدف این تحقیق هم سنجی استقامت قلبی- عروقی، ظرفیت هوازی و نبض اکسیژن کودکان فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک، متعاقب اجرای برنامه تمرینات توانبخشی- ورزشی هوازی و مقایسه آن با افراد سالم است.
در این مطالعه نیمه تجربی 18 کودک فلج مغزی دایپلژی اسپاستیک 10 تا 14 سال با میانگین و انحراف معیار قد 34/6131 سانتی متر و وزن 64/583/29 کیلوگرم، داوطلبانه و با رضایت والدین و همچنین تایید پزشک متخصص در برنامه ورزشی- توانبخشی شرکت کردند (گروه تجربی) و 18 کودک سالم همتایشان (گروه کنترل) به صورت تصادفی انتخاب شدند. متغیرهای تابع در گروه بیمار در وضعیت های قبل و بعد از برنامه توانبخشی در یک آزمون مطابق پروتکل مک مستر روی چرخ کارسنج در شرایط آزمایشگاهی اندازه گیری و سپس با گروه کنترل مقایسه شدند. گروه تجربی برنامه تمرینات را به مدت 3 ماه، سه نوبت در هفته با میانگین ضربان قلب 144 ضربان در دقیقه اجرا کردند. مدت اجرای هر جلسه تمرین برای هر آزمودنی 20 تا 25 دقیقه بود.
اجرای برنامه تمرینی به افزایش اندک حداکثر اکسیژن مصرفی(VO2 max) بیماران انجامید. نبض اکسیژن (VO2/HR) گروه بیمار در شرایط پیش آزمون به میزان قابل توجهی پایین تر از گروه کنترل بود و برنامه توانبخشی به بهبود این متغیر در بیماران منجر شد (05/0p<).
عدم فعالیت و بی تحرکی طولانی مدت از یک طرف و افزایش اسپاستیسیتی و حرکات غیر ارادی از طرف دیگر به کاهش آمادگی قلبی - عروقی و افزایش هزینه انرژی و کاهش ظرفیت هوازی بیماران اسپاستیک به هنگام فعالیت نسبت به افراد سالم منجر می شود. برنامه نوتوانی و فعالیت های توانبخشی - ورزشی حتی با مدت و شدت کم به بهبود این عوامل و افزایش کارآیی قلبی - عروقی این بیماران منجر می شود.