عقلانیت نجات بخشی در مذهب شیعه

یکی از محوری ترین موضوعات در ادیان و مذاهب عالم، حتی در مکاتب و نحله های فکری فلسفی جهان، موضوع نجات بخشی است; چه اینکه هر دین و مذهبی، طریقه اعتقادی و عملی خود را تنها طریقه نجات و رستگاری می دانسته است. یهود تنها راه نجات را دین برگزیده خود می داند. در درون این دین نیز فرقه های متعدد آن هر یک با نفی نجات از طریق غیر خود، تنها عقیده و عمل خود را راه سعادت معرفی کرده است. در ادیان دیگر همچون مسیحیت و اسلام و حتی ادیان غیر توحیدی نیز همین ادعا وجود داشته است.
نوشتار حاضر ضمن اشاره به ادعای نجات بخشی در مذهب شیعه، به عقلانیت حقانیت آن می پردازد و سعی می کند زوایای این موضوع را روشن سازد; بنابراین برای بررسی و تحلیل این ادعا، ابتدا به ذکر برخی مستندات اسلامی در اثبات آن می پردازد، سپس با یادآوری چند اصل منطقی و دینی غیرقابل تردید، و تبیین و تحلیل عقلانی آنها، زوایای موضوع را روشن می سازد. آن گاه با طرح بحث عدم انفکاک دنیا و آخرت در مرحله حق یابی و انفکاک آن در قدرت عمل از یک سو و تفکیک ولایت باطنی و ولایت ظاهری از سوی دیگر، امکان وصول به حقانیت را منحصر در دنیا ندانسته است; لذا در عین حال که عقلانیت اعتقاد شیعه در نجات بخشی را اثبات می کند، امکان وصول به رستگاری را برای پیروان ادیان و مذاهب دیگر هم نفی نمی کند.