بررسی اثرات ضایعه نخاعی مزمن بر وضعیت کروماتین و DNA اسپرم های اپیدیدیمی رت

کاهش باروری یکی از مشکلات اساسی بیماران ضایعه نخاعی (SCI) می باشد. عدم انزال مناسب و کاهش کیفیت اسپرم همانند کم شدن قابلیت حیات، کاهش میزان تحرک و افزایش درصد اسپرم های با مورفولوژی ناهنجار به عنوان دلایل اصلی ناباروری در افراد مبتلا به SCI عنوان می شوند. از آنجائیکه به دنبال ضایعه نخاعی، عصب دهی اتونوم اپیدیدیم نیز مختل می گردد، اسپرمها به مدت طولانی در این ارگان باقی مانده و تحت تاثیر گونه های فعال اکسیژن (ROS) قرار می گیرند. از طرفی به دلیل تغییر عملکرد طبیعی اپیدیدیم، میزان تحرک و فرآیند بلوغ هسته اسپرمها نیز دچار تغییر احتمالی خواهند شد. با توجه به اهمیت تراکم کروماتین اسپرم در پتانسیل باروری، مطالعه ای با هدف بررسی اثرات ضایعه نخاعی مزمن بر کیفیت کروماتین و DNA اسپرم های اپیدیدیمی در مدل حیوانی رت انجام شد.
تعداد 45 رت نر بالغ از نژاد Wistar انتخاب و به سه گروه SCI، شم و کنترل تقسیم شدند. گروه SCI به دنبال انجام لامینکتومی در سطح T10، توسط وزنه ای فلزی با وزن g15 که از ارتفاع cm? ? رها گردید، دچار ضایعه نخاعی شدند. در گروه شم تنها عمل لامینکتومی صورت پذیرفت و در گروه کنترل هیچ عملی انجام نگردید. پس از هشت هفته اسپرم های اپیدیدیم هر سه گروه جهت بررسی پارامترهای مورفولوژی، تحرک و ارزیابی کیفیت کروماتین توسط تست های آنیلین بلو، کرومومایسین A3 (CMA3)، SDS و آکریدین اورانژ (Ao) مورد آزمایش قرار گرفتند. داده ها توسط نرم افزار SPSS و براساس آزمون های آماری آنالیز واریانس یکطرفه، کروسکال والیس و من ویتنی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. 05/p در بررسی نمونه ها پارامترهای مورفولوژی و تحرک در گروه SCI نسبت به دو گروه دیگر تفاوت معنی داری نشان داد. تست های ارزیابی کروماتین شامل تست های آنیلین بلو و CMA3 تفاوت معنی داری را در بین سه گروه نشان نداد؛ در حالیکه تست های SDS و AO تفاوت معنی داری در بین گروه SCI و دو گروه دیگر مشاهده شد.
فرآیند تراکم کروماتین اسپرم در دو فاز بیضه ای و اپیدیدیمی صورت می پذیرد. به دنبال ضایعه نخاعی، فاز بیضه ای که جابجایی هیستون توسط پروتامین می باشد متاثر نمی شود، در حالیکه فاز اپیدیدیمی که مربوط به تشکیل باند های دی سولفیدی در بین و داخل مولکول های پروتامین می باشد، توسط SCI متاثر می گردد. به طور کلی می توان گفت که علاوه بر کاهش پارامترهای اسپرم، ایجاد اختلال در فرآیند بلوغ هسته و بروز ناهنجاری هایی در ساختار DNA اسپرم، می تواند به عنوان یکی از دلایل اصلی کاهش پتانسیل باروری در وضعیت SCI در نظر گرفته شود. لذا براساس نتایج این مطالعه می توان ضمن بررسی اسپرم افراد SCI در صورت افزایش میزان ناهنجاری های کروماتینی با انجام تدابیر درمانی خاص، از میزان این آسیبها کاست و در زمان انجام روش های ART با انجام تست های تشخیصی پیش آگهی میزان موفقیت روش های درمانی را به دست آورد.