نقش بازارچه های مرزی در توسعه فضایی مناطق مرزی

با بررسی اجمالی مناطق مرزی به ویژه نواحی روستاهای مرزی در مقایسه با مناطق مرکزی کشور می توان به شاخص های عمده ای از جمله انزوای جغرافیایی مناطق مرزی، دوری از قطب های صنعتی اقتصادی و توسعه نیافتگی در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی دست یافت. این مناطق به دلیل تماس با محیط های متنوع بیرونی از ویژگی های خاصی برخوردارند. وجود مبادلات و پیوندهای فضایی دو سوی مرز و آسیب پذیری و تهدیدات مختلف در این مناطق اهمیت ویژه ای را در فرآیند برنامه ریزی، توسعه، آمایش سرزمین به مناطق مرزی داده است که در صورت غفلت از آن ها به طور جد شاهد چالش های عمده ای از جمله عدم ثبات جمعیتی مناطق مرزنشین خواهیم بود، روستا و توسعه روستایی و جایگاه آن در برنامه ریزی توسعه کشور و سهم آن در توسعه منطقه ای و ملی از مسایل مهم کشور است که می تواند تفاوت های موجود در سطح برخورداری مناطق از مظاهر رفاه و توسعه بین شهر و روستا را به حداقل برساند و از مهاجرت گسترده جمعیت روستایی و مرزنشین جلوگیری کند. امروزه این گونه مسایل در دو سوی مرز باعث شده تا کشورهای همسایه در قالب بازارچه های مشترک مرزی که از شناخته شده ترین روش های توسعه اقتصادی روستاهای مرزنشین به شمار می رود، می تواند تحولی بنیادی در تولید، ایجاد اشتغال، تثبیت جمعیت مرزنشین، افزایش درآمد و نهایتا توسعه ای پایدار ایجاد نماید و به سمت همکاری های متقابل منطقه ای هدایت شوند.
بازارچه مشترک مرزی باجگیران در فاصله 30 کیلومتری از شهر عشق آباد مرکز جمهوری ترکمنستان و 2 کیلومتری از شهر باجگیران است که در سال 1375 راه اندازی شد و با کارکردهای اقتصادی- اجتماعی خود منجر به خروج منطقه از انزوای جغرافیایی، گسترش زیرساخت های منطقه، توسعه روستایی و تثبیت جمعیت در شهر مرزی باجگیران و تعدادی از روستاهای مرزی که در تعامل با بازارچه بودند، شده است. در این راستا برای رسیدن به اهداف اصلی تشکیل بازارچه می توان با برطرف کردن موانع رکود فعالیت بازارچه و گسترش خدمات و تسهیلات آن و فراهم کردن امکانات ارتباط دیگر روستاهای بخش با بازارچه این امکان را فراهم کرد تا روستاهای دیگر مناطق نیز بتوانند از تسهیلات و خدمات بازارچه بهره مند شوند.