تعیین بهترین شاخص تن سنجی جهت پیشگویی سطح لیپید های سرم در زنان مبتلا من افزایش وزن و چاقی

گرچه مطالعات متعددی در زمینه تاثیر شاخصهای تن سنجی چاقی عمومی و شکمی بر سطح لیپید های سرم صورت گرفته، اما در مورد ارتباط این شاخصها با یکدیگر، اطلاعات اندکی در دسترس است. با توجه به این که تعیین بهترین شاخص تن سنجی برای پیشگویی سطح لیپید های سرم در هر جامعه ای ضروری است، مطالعه حاضر با همین هدف در زنان بالغ مبتلا به افزایش وزن و چاقی در شهر زاهدان انجام شد.
روش تحقیق: در این مطالعه کلینیکی- مقطعی، تعداد 728 زن مبتلا به افزایش وزن و چاقی در محدوه سنی 20-60 سال که در فاصله زمانی تیر 1384 تا اردیبهشت 1385 به دو درمانگاه تغذیه شهر زاهدان مراجعه کرده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند. بر اساس معیارهای استاندارد، قد، وزن، دور کمر و دور باسن آنان، اندازه گیری و شاخص توده بدنی (BMI) (به عنوان شاخص چاقی عمومی) و نمایه نسبت دور کمر به باسن (WHR) و نمایه دور کمر (WC) (به عنوان شاخصهای چاقی شکمی) محاسبه گردید. اطلاعات فردی با استفاده از پرسشنامه جمع آوری شد. مقادیر کلسترول، تری گلیسرید و C-HDL به روش آنزیماتیک اندازه گیری و مقدار LDL-C به روش فریدوالد محاسبه گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS و ضریب همبستگی پیرسون و آزمون Z-test for Fisher’s Zeta Transformation در سطح معنی داری 05/0P≤ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
میانگین سن افراد مورد مطالعه 9±32 سال و میانگین BMI، WHR، WC و HC آنان به ترتیب 5/3±32، 13/0±89/0، 12±8/99 و 11±111 بود. ارتباط مثبت معنی داری بین BMI با سن (001/0P<، 17/0=r)، WHR (003/0P<، 11/0=r)، WC (001/0P<، 49/0=r) و HC (001/0P<، 45/0=r) به دست آمد. نتایج مثبت مشابهی برای شاخص WC با سن، WHR و HC نیز حاصل شد. بین WHR و HC با سن، ارتباط آماری معنی داری وجود نداشت. ضریب همبستگی پیرسون، جز برای HDL-C، ارتباط مثبت معنی داری را برای شاخصهای BMI و WC با میزان کلسترول، تری گلیسرید و LDL-C نشان داد؛ این ارتباط برای نمایه های WHR و HC مشاهده نگردید. پس از کنترل نمودن سن و BMI این نتایج بخصوص برای میزان کلسترول (01/0P<، 1/0=r) و تری گلیسرید (001/0P<، 1/0=r) در مورد شاخص WC حفظ گردید. ارتباط آماری معنی داری بین شاخصهای WHR و HC با تمامی متغیر های مورد بررسی پس از کنترل نمودن سن و BMI مشاهده نگردید.
بر طبق نتایج این تحقیق، نمایه WC نسبت به نمایه WHR شاخص بهتری جهت پیشگویی سطح لیپید های سرم در زنان مبتلا به افزایش وزن و چاقی می باشد. تحقیقات بیشتر در این زمینه توصیه می گردد.