مروری بر مدیریت مراتع جامعه عشایری در گذشته و حال: تغییرات، چالشها و راهکارها

نظام بهره برداری مراتع عشایری جزیی از نظام بهره برداری مراتع کشور می باشد و همچون جامعه عشایر در طی زمان دچار فراز و نشیبهایی بوده است. مدیریت این نظام در زمان گذشته دچار تغییراتی بوده و عوامل موثر بر آن چالشهایی را ایجاد کرده که تحلیل آن به راهکاری جهت اعمال مدیریت منطقی مراتع عشایری در زمان حال منجر می شود. این مقاله پژوهشی تحلیلی است که با روش کتابخانه ای، و بر اساس منابع مطالعاتی موجود و قابل دسترس ذیربط و نظرات کارشناسان، تغییرات مدیریت نظام بهره برداری از مراتع و عوامل موثر بر آن را که منجر به چالشهایی گردیده را بررسی و برای برون رفت از چالشها راهکارهایی را ارایه نموده است. این مقاله پیشنهاد می کند که استفاده از راهکارهای مشارکتی توسعه برخاسته از شرایط محلی در تدوین مدیریت مناسب دام در مرتع در جامعه عشایری امری اجتناب ناپذیر بوده؛ بنابراین باید از روش ها و راهبردهای نو و خاص منطبق بر شرایط اجتماعی و فرهنگی عشایر بهره جست. ساختارهای بومی، نهادهای اجتماعی، برقراری ارتباطات سنتی، و همچنین بکارگیری عوامل اکولوژیکی شناخته شده و موثر، امکان تجدید ساختار مدیریت بومی مراتع عشایری را فراهم کرده و شبیه سازی سیستم تولیدی عشایر بر اساس این مدیریت، تصمیم گیرندگان و سیاست گذاران امور عشایر را در برنامه ریزی هر چه بهتر برای این جامعه یاری می دهد.