تاثیر تنش آبی و تابش فعال فتوسنتزی بر سرعت فتوسنتز گندم

به منظور بررسی تاثیر تنش آبی و تابش فعال فتوسنتزی بر سرعت فتوسنتز گیاه گندم یک آزمایش مزرعه ای در قالب طرح بلوک های کاملا تصادفی با هفت تیمار آبیاری و 4 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی کوشکک دانشگاه شیراز به اجراء در آمد. نتایج حاصله بیانگر آن است که گرچه سرعت فتوسنتز در تیمارهای تنش آبی کاهش می یابد، اما بیشترین نرخ کاهش مربوط به تیمارهایی است که تنش آبی برروی آنها در مرحله رشد زایشی و نه رشد رویشی اعمال شده است. در زمان هایی که از دیدگاه تامین آب محدودیت وجود دارد و نمی توان در هر دو مرحله رشد رویشی و زایشی آب را تامین نمود، بهتر است تامین آب به گونه ای انجام شود که گیاه در مرحله رشد زایشی به خصوص در زمان پر شدن دانه باشد. به جز تیمار دیم در سایر تیمارها، با تنش شدید آبی، مقدار دی اکسیدکربن زیر روزنه ای کاهش یافت. اگرچه در تیمار دیم مقدار دی اکسیدکربن زیر روزنه ای بیشتر از سایر تیمارها بود، اما سرعت فتوسنتز و هدایت روزنه ای برای این تیمار بسیار کمتر از سایر تیمارها مشاهده گردید. به عبارت دیگر، در تیمار دیم و به هنگام تشدید تنش آبی به علت عوامل محدودکننده غیرروزنه ای، از دی اکسیدکربن تجمع یافته زیر روزنه ای به طور مؤثر در فرایند فتوسنتز استفاده نشده است. بیشینه سرعت فتوسنتز بین ساعت 30/9 (ساعت 6 گرینویچ) در تیمار دیم تا 30/13 (ساعت 9 گرینویچ) در تیمار خوب آبیاری شده در نوسان بود. اگرچه در تیمارهای تحت تنش، بیشینه سرعت فتوسنتز در زمانی اتفاق افتاد که مقدار تابش فعال فتوسنتزی خیلی کمتر از بیشینه روزانه بود، اما در تیمارهای خوب آبیاری شده در اواخر دوره رشد بیشینه سرعت فتوسنتز و نیز بیشینه مقدار تابش فعال فتوسنتزی همزمان اتفاق افتاد.