سخن نخست

یکی از مباحث بسیار مهم کلام جدید و نیز فلسفه دین، مساله ارتباط علم و دین است. این مساله ماهیتی میان رشته ای دارد و برای حل آن باید داده ها و اطلاعاتی از بسیاری از دانش ها را درنظر گرفت. بی تردید، معرفت شناسی در این میان، اطلاعات کلیدی را فراهم می آورد و زاویه جدیدی برای بررسی این مساله در اختیار می گذارد.
با نگاهی به تاریخچه این بحث این نکته آشکار می شود که دیدگاه های بسیار متفاوتی در این زمینه مطرح شده اند که هریک بر مبانی معرفت شناختی خاصی تکیه می زنند و نگاهی معرفت شناسی خاصی به علم و یا به دین دارند. برخی از این دیدگاه ها منکر وجود تعارض میان علم و دین اند و در موارد ادعایی نزاع، با پذیرش اصل نزاع، در خاتمه به سود یکی از دین و یا علم رای می دهند. برخی دیگر هم به نحوی این تعارض را حل می کنند.
بسیاری از مکتوباتی که امروزه به این بحث پرداخته اند برای درک نحوه تعارض و حل آن به فلسفه علم و تشریح رابطه نظریات علمی با جهان خارج پرداخته اند و بخش معتنابهی از مطالب آنها به این مباحث اختصاص یافته است.