اصول اخلاق در پژوهش در گروه های خاص

محققین به عنوان کاشفان و فاتحان قله های رفیع علم که دارای ارزش والایی می باشند معمولا به عنوان الگو برای سایر افراد هستند. به دلیل همین ارزشی که دارند می بایست بیش از دیگران به فضایل اخلاقی آراسته باشند. از طرف دیگر چون در محیط اطراف خود دخل و تصرف می کنند آشنائی آنها با اصول اخلاق در پژوهش چه موضوع تحقیق آن انسان، حیوان و یا هر موجود دیگری باشد بسیار ضروری است و اینکه محقق در راستای تحقیق خود و دخالتی که در محیط می کند چگونه باید باشد و چه محدودیتهائی را می بایست در نظر داشته باشد، امری لازم و واجب است. یعنی محققین می بایست جایگاه خود را در ارتباط با سایر پدیده ها بدانند. به دلیل اهمیتی که به مسئله اخلاق پزشکی در جهان داده می شود یکی از ابعاد مهم آن که اخلاق در پژوهش می باشد به عنوان یک موضوع برجسته و در صدر اخلاق پزشکی قرار دارد. معمولا اخلاق در پژوهش از جنبه های مختلف مورد بررسی قرار می گیرد. یکی ارزش ذاتی علم و اهمیت محققین و کسانی که حامل و توسعه دهندهء علم هستند و دیگر اینکه مسیر علم و عالم در چه جهتی باشد. به عبارتی پژوهشگر دارای چه خصوصیات اخلاقی ویژه ای باشد؟ و سوم اینکه رابطه پژوهشگر با موضوع تحقیق چگونه باید باشد؟ موضوع مورد بحث ما در اینجا اصول اخلاقی در پژوهش روی انسان نه به معنای عام بلکه در مورد گروه های خاص میباشد. به دلیل شرایط و ویژگی هائی که این گروه از انسانها دارند به عنوان یک موضوع مجزا در اخلاق پژوهش مورد توجه است که شامل عقب مانده های ذهنی و بیماران روانی، کودکان، سالمندان، جنین انسانی و نیز گروه هائی که تحت مدیریت رسمی محقق می باشند. اسلام به مسئله حیات به عنوان یک موضوع مقدس و کلی می نگرد و در هر مرتبه ای چه گیاه چه حیوان و چه انسان باشد باید حرمت آن حفظ شود. هر کدام از این موجودات دارای حقوقی هستند ولی مطمئنا انسان که با دمیدن روح خداوندی موجودی ملکوتی شده است دارای ارزش خاصی است. در تحقیق روی این موجود استثنائی صرفنظر از نژاد - رنگ - کیفیت زندگی، سن، جنس، موقعیت اجتماعی و یا شرایط جسمی، روانی می بایست به اصل تقدس حیات توجه شود و هیچ مبنای دیگری را پایهء برخورد خود با موضوع تحقیق خود قرار ندهد و به این امر توجه داشته باشد که هرگونه رفتاری که به شان و تقدس حیات لطمه وارد سازد به خود او هم به عنوان حلقه ای از این زنجیره حیات مقدس برمی گردد.