الگوی تجویز آنتی بیوتیک توسط پزشکان عمومی برای بیماران سرپایی در شهرستان ارومیه سال 1377

استفاده از آنتی بیوتیک ها جهت پیشگیری و درمان بیماری های عفونی، از یک سو باعث از بین رفتن عوامل پاتوژن مولد بیماری می شوند و از سوی دیگر باعث پیدایش عوارض متعدد می گردند. از مهم ترین این عوارض می توان به انتخاب سوش های مقاوم و ایجاد مقاومت دارویی اشاره کرد. انتخاب و تجویز آنتی بیوتیک یک فرایند عملی پیچیده است که نیاز به آگاهی و رعایت اصول فارماکولوژیک و میکروبیولوژیک و قضاوت بالینی صحیح دارد. علاوه بر این، بایستی که شرایط بیمار و خصوصیت بیماری را هم در نظر گرفت. متاسفانه امروزه اغلب به هنگام تصمیم گیری جهت تجویز آنتی بیوتیک ها، موارد فوق رعایت نمی شود.
مواد و در این مطالعه توصیفی، بعد از تعیین حداقل نمونه قابل قبول، 1090 نسخه از 141 پزشک عمومی شهرستان ارومیه مربوط به سال 1377 به صورت تصادفی ساده انتخاب و مورد مطالعه و آنالیز آماری قرار گرفت. از شاخص های این بررسی می توان به تعداد اقلام داروئی در هر نسخه، فراوانی تجویز آنتی بیوتیک، نحوه تجویز (مقدار مصرف در هر بار، دفعات مصرف در هر روز، طول دوره درمانی و تداخل اثر با سایر داروها) اشاره کرد. نتایج متوسط اقلام داروئی هر نسخه 4.12 قلم است و 53% از نسخ دارای آنتی بیوتیک هستند از نظر نحوه تجویز 47% موارد غیر علمی و 53% علمی می باشند. از فراوان ترین آنتی بیوتیک های تجویز شده می توان به انواع پنی سلین ها (65.5%)، سولفونامیدها (11%)، سفالوسپورینها (6%) و آمینوگلیکوزیدها (5.4%) اشاره کرد.
بحث: متوسط اقلام دارویی هر نسخه متناسب با آمارهای داخلی بوده ولی بسیار بالاتر از آمار و ارقام جهانی است. فراوانی تجویز آنتی بیوتیک جزیی بالاتر از سایر مناطق (امریکا، فرانسه، تهران، مشهد و اصفهان) است. 47% از نسخه ها غیر علمی هستند که در مقایسه به سایر بررسی ها که علاوه بر موارد فوق تشخیص بیماری و صحت انتخاب آنتی بیوتیک را هم مدنظر قرار داده اند، بالا می باشد. شاخص اصلی در نسخه های غیر علمی، کوتاهی طول درمان است.