شکل های فسفر خاک در چهار ردیف ارضی از مناطق اصفهان و شهرکرد

شناخت شکل های شیمیایی فسفر موجود در خاک و تعیین مقدار هر یک از آنها می تواند ضمن کمک به شناخت فرایند تکامل خاک و درک فرایندهای ژنتیکی آن در ارزیابی حاصل خیزی خاک نیز به کار رود. در این پژوهش20 نمونه خاک از اعماق صفر تا 30 سانتی متری و 30 تا 60 سانتی متری در موقعیت های بالا، میانه و پایین چهار ردیف ارضی نواحی خشک (جی و زیار اصفهان) و نیمه خشک (فرخشهر و شهرکرد) انتخاب شدند. بر روی هر ردیف ارضی موقعیت بالای شیب شامل خاک کم عمق روی مواد مادری، میانه شیب شامل خاک غیر زراعی با پوشش طبیعی منطقه و در پایین شیب اراضی کشاورزی قرار داشت. خاک ها به روش دنباله ای برای تعیین مقادیر شکل های مختلف فسفر معدنی عصاره گیری شدند. میزان فسفر کل در خاک های مورد آزمایش بین 302 تا 1135 و با میانگین 715 میلی گرم در کیلوگرم خاک قرار داشت. حدود 65 تا 89 درصد فسفر کل خاک های مورد مطالعه را فسفر معدنی و 11 تا 35 درصد فسفر کل آنها را فسفر آلی تشکیل می داد. مقدار فسفر معدنی بین 204 تا 897 با میانگین 571 میلی گرم در کیلوگرم خاک و و فسفر آلی بین 70 تا 238 و با میانگین 144 میلی گرم در کیلوگرم خاک متغیر بود. میزان فسفر کل، فسفر معدنی و فسفر آلی در تمامی ردیف های ارضی مورد مطالعه از اراضی غیرزراعی به اراضی زراعی افزایش و از خاک های سطحی (عمق صفر تا 30 سانتی متر) به خاک های عمقی (عمق 30 تا 60 سانتی متر)کاهش نشان داد. در خاک های مورد مطالعه آپاتایت (Ca10-P)، فسفات های آلومینیوم (Al-P)، اکتاکلسیم فسفات (Ca8-P)، فسفات های آهن(Fe-P)، فسفات های محبوس در اکسیدهای آهن (Oc-P) و دی کلسیم فسفات (Ca2-P) به ترتیب بیشترین درصد از فسفات معدنی خاک ها را شامل می شدند.