ارزیابی اثرمصرف خاکی سولفات روی و آغشته نمودن ریشه نشاء به اکسید روی بر عملکرد و ترکیب شیمیایی برنج رقم قصردشتی در شالیزارهای استان فارس

روی یکی از عناصر غذایی ضروری مورد نیاز برنج (Oryza sativa L.) به شمار می رود. به طوری که بعد از ازت کمبود آن بیش از هر عنصر غذایی ضروری دیگر، رشد این گیاه را محدود می سازد. کمبود روی از برنجزار های سرتاسر دنیا بخصوص در خاکهای آهکی گزارش شده است. محققان روش های مختلفی را برای پیشگیری و یا رفع کمبود آن پیشنهاد نموده اند. یکی از این روش ها مصرف کود های شیمیایی حاوی روی است. با توجه به ویژگی های خاک از جمله آهکی بودن خاکهای زیر کشت برنج در استان فارس و به منظور ارزیابی اثر کار برد مقادیر مختلف روی به دو روش مصرف سطحی سولفات روی و آغشته نمودن ریشه های نشاء برنج به اکسید روی بر عملکرد و ترکیب شیمیایی برنج رقم قصردشتی در شرایط مزرعه، دو آزمایش جداگانه در دو سال اجرا گردید. آزمایش ها در هر دو سال در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهارتکرار اجرا گردید. در آزمایش اول تاثیر کاربرد مصرف خاکی چهار سطح روی (0، 5، 10 و 15 کیلو گرم روی در هکتار) از منبع سولفات روی و در آزمایش دوم نیز اثرات آغشته نمودن ریشه نشاء برنج در تعلیق (سوسپانسیون) اکسید روی (0، 1و2 درصد) هنگام نشاء کاری به مدت نیم ساعت مطالعه گردید. نتایج نشان داد که مصرف سولفات روی در خاک در سال اول بر تعداد دانه در خوشه، درصد فسفر دانه و غلظت روی پوسته در سطح پنج درصد (5a=%) و بر عملکرد دانه و درصد پروتئین دانه در سطح یک درصد (1a=%) معنی دار بود. از طرفی در سال دوم مصرف سطوح مختلف سولفات روی در خاک بر درصد ازت، درصد پتاسیم، تعداد دانه در خوشه در سطح پنج درصد و غلظت منگنز دانه در سطح یک درصد معنی دار بود. آغشته نمودن ریشه نشاء به تعلیق اکسید روی (آزمایش دوم) در سال اول بر غلظت روی دانه و پوسته و درصد پروتئین دانه در سطح پنج درصد و درصد ازت دانه در سطح یک درصد تاثیر معنی داری داشته و در سال دوم نیز اکسید روی اثر معنی داری بر عملکرد دانه، ازت دانه، پروتئین دانه و درصد پتاسیم دانه در سطح پنج درصد داشت.تجزیه واریانس ترکیب دو سال نشان داد که اثر سولفات روی بر عملکرد دانه، تعداد دانه در خوشه، درصد ازت دانه، درصد فسفر دانه در سطح پنج و درصد پروتئین دانه در سطح یک درصد معنی داربود. بر اساس نتایج ترکیب دو سال نیز اثر اکسید روی بر وزن هزار دانه و درصد پروتئین دانه به ترتیب در سطح پنج و یک درصد معنی دار بود. بنابرین چنین به نظر می رسدکه مصرف عنصر روی در خاک های آهکی مشابه خاکهای مورد مطالعه در این بررسی ضروری است. اما در خصوص منبع کودی، روش مصرف و مقدار مصرف در خاک های مختلف استان فارس نیاز به تحقیقات بیشتری است.