اهل کتاب و اخذ جزیه از آنان

یکی از واژه هایی که در کتابهای فقهای اسلام آمده و بحث های گوناگونی از آن صورت گرفته است، واژه «جزیه» است که از «اهل کتاب» دریافت می شود. عده ای پنداشته اند که «جزیه» همان «باج» است که همانند آنچه که سلاطین به زور از ملتهای تحت سلطه خود دریافت می دارند، اسلام آنرا از اقلیتهای دینی، دریافت می دارد. اما اینگونه نیست بلکه «جزیه» مالیات اندکی است که بصورت عادلانه و به طور سرانه و یا به حسب زمین های تحت اختیار، بر اهل ذمه مقرر می گردد، و این مالیات به منزله حقوق مالی است که به عناوین مختلف همانند خمس و زکات و... از مسلمانان گرفته می شود. در مقابل اخذ جزیه، حاکم اسلامی امنیت آنان را تامین نموده و اجازه می دهد که شخص کتابی بر دین و شعائر مذهبی خود باقی بماند. قبول جزیه از پیروان، یهودیت، مسیحیت و مجوسیت مورد اتفاق همه فقهای اسلام اعم از شیعه و سنی است اما در خصوص صابئین اختلاف نظر وجود دارد.