بررسی رعایت اصول اخلاق در پژوهش بر حیوانات آزمایشگاهی به روش کیفی

در بسیاری از فعالیت های پژوهشی کار با حیوانات آزمایشگاهی ضرورت دارد؛ بنابراین، لازم است شرایط مطلوب زندگی سالم و نزدیک به طبیعی برای حیوان در محل نگه داری و آزمایشگاه تحقق یابد.
هدف از این مطالعه ی کیفی، بررسی رعایت شرایط استاندارد و اخلاقی کار با حیوانات آزمایشگاهی از نظر تهیه و حمل حیوانات، محل های نگه داری آنان، عملکرد و دانش مراقبین و پژوهشگرانی است که با حیوانات آزمایشگاهی کار می کنند.
برای جمع آوری داده ها، ضمن هماهنگی با مسؤولان مربوطه، پژوهشگر در مرکز تحقیقات دانشگاه و بخش زیست شناسی حضور یافته و 12 مورد طرح تحقیقاتی در حال انجام در این مراکز را درسه حیطه ی ارزیابی پژوهشگران، روش های نگه داری از حیوانات و مراقبین حیوانات مورد بررسی قرار داد. سپس گزارش نویسی شده و پس از خلاصه برداری، تحلیل محتوا انجام شد.
در ارزیابی پژوهشگران، آشنایی آنان با زندگی طبیعی حیوانات،تاثیر عوامل محیطی بر نتایج مطالعات، کنترل استرس و درد و دفع استاندارد اجساد حیوانات در حد مطلوب نبود. متصدیان نگه داری از حیوانات، آموزش های لازم را در این زمینه ندیده بودند. تنها در یکی از مراکز، اصول استاندارد نگه داری حیوانات از نظر ساختمان، قفس ها و تراکم حیوانات در حدمطلوب بود. ولی امکانات قرنطینه در هیچ مرکزی وجود نداشت.
با توجه به وسعت کار با حیوانات آزمایشگاهی در کشورمان جهت رعایت ضوابط و استانداردهای ارائه شده برای رعایت اخلاق و حقوق حیوانات و از طرف دیگر به دست آوردن نتایج بهتر و دقیق تر از تحقیقات، بازسازی مراکزنگه داری قدیمی از نظر رطوبت، تهویه، روشنایی و بهداشت، آموزش مسؤولان مراکز، رعایت موازین استاندارد در احداث مراکز نگه داری حیوانات، آموزش به کارگران شاغل در خصوص نگه داری و نظافت مراکز، احداث مراکز جدید، آموزش و ترغیب محققان در رعایت اخلاق و حقوق حیوانات و تاسیس مراکزی برای آموزش به افراد در خصوص کار با حیوانات آزمایشگاه و صدور گواهی نامه های لازم از طرف مراجع ذیصلاح و وجود مراکز نظارتی ضروری به نظر می رسد.