ارتباط میزان ازکارافتادگی کلینیکی و شدت علایم رادیولوژیکی در بیماران هموفیلی استان اصفهان

بیماری هموفیلی یک بیماری ارثی است که شایع ترین تظاهر کلینیکی آن خون ریزی داخل مفصلی است. با توجه به تخریب مفصلی پیشرونده در بیماران هموفیلی، میزان از کارافتادگی این بیماران، نیاز به درمان های طبی و جراحی با هزینه های گزاف و همچنین به وجود آمدن مشکلات قانونی ناشی از، ازکارافتادگی این بیماران، مطالعه حاضر به منظور بررسی میزان ازکارافتادگی کلینیکی بیماران هموفیلی و ارتباط آن با علایم رادیولوژیکی به عمل آمده است.

مطالعه حاضر به صورت مقطعی، توصیفی و تحلیلی در بیماران هموفیلی استان اصفهان که در بیمارستان سیدالشهداء دارای پرونده بودند در سال 1380 به عمل آمد. بیماران مورد مطالعه در مجموع 236 نفر بوده اند. بیماران از نظر بالینی توسط متخصص ارتوپدی و از نظر رادیولوژیک نیز تمام رادیوگرافی ها توسط همکار رادیولوژیست مورد مطالعه قرار گرفتند. بیماران از نظر شدت علایم مفصلی، علایم رادیولوژیک، سن و سطح عامل هموفیلی مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات با آزمون های کای دو و Kruskil-Walis آنالیز شدند.

45 درصد بیماران از نظر رادیولوژیکی بدون علامت بودند. گرفتاری مفاصل در مرحله I رادیولوژیک 6 درصد، در مرحله II رادیولوژیک 5/8 درصد و در مرحله III رادیولوژیک 8/11درصد، در مرحله IV رادیولوژیک 22 درصد و در مرحله V رادیولوژیک 7/6 درصد قرار داشتند. از نظر کاهش عملکرد کلینیکی و فانکشن، اختلال خفیف در 6/54 درصد، اختلال متوسط در 6/32 و 8/12درصد دارای اختلال عملکرد شدید بودند. همچنین کم ترین شدت گرفتاری رادیولوژیک در کودکان کم تر از 3 سال و بیشترین گرفتاری رادیولوژیک در بیماران بالاتر از 16 سال دیده شد. شایع ترین مفاصل گرفتار به ترتیب زانو 37، آرنج 25، مچ پا 22، مچ دست 4/7، شانه 2/6 و هیپ 4/2 درصد بوده است. همچنین در این مطالعه هرچه سطح عامل VIII کم تر بود شدت گرفتاری مفصلی به طور معناداری بیشتر بود (001/0p<).

در مطالعه حاضر مشخص شد 2/71 درصد از بیماران هموفیلی از نظر رادیولوژیک طبیعی یا تغییرات قابل برگشت دارند. در صورت تزریق به موقع عوامل انعقادی و حفظ سطح عامل VIII به حد طبیعی می توان از ایجاد ضایعات مفصلی جلوگیری نمود. هرچه سطح عامل VIII کم تر باشد با تکرار خون ریزی، شدت گرفتاری مفصلی بیشتر خواهد شد. همچنین مشخص شد با بالارفتن سن بر میزان شدت گرفتاری مفصلی افزوده می شود. ولی در موارد شدید ارتباط آماری بین شدت علایم رادیولوژیک واختلال عملکرد (کلینیکی) وجود ندارد. یعنی با استفاده از رادیولوژی نمی توان اختلال عملکردی بیماران هموفیلی را پیشگویی نمود و رادیولوژی وسیله مناسبی برای اسکرین کردن اختلال عملکردی بیماران نمی باشد.