گزارش کوتاه علمی: اولین گزارش از قارچ Macrophomina phaseolina عامل پوسیدگی زغالی ریشه لوبیا در زنجان

[صفحه اصلی] [English] دوره 43، شماره 2 - (1386) برگشت به فهرست نشریات دوره 43، شماره 2 - (1386) اولین گزارش از قارچ Macrophomina phaseolina عامل پوسیدگی زغالی ریشه لوبیا در زنجان، ایران(گزارش کوتاه علمی) نویسندگان: ناصری بیتا * * - بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی، استان زنجان، ایران نوع مطالعه: پژوهشی | موضوع مقاله: عمومی چکیده مقاله:در سال 1386 شیوع عامل بیماری پوسیدگی ریشه در سه مرحله نمونه برداری در مراحل مختلف رویشی لوبیا، V3 (بازشدن اولین برگ مرکب)، R6-7 (از گلدهی تا تشکیل غلاف) و R9 (رسیدن غلاف) در 13 مزرعه در استان زنجان مشاهده شد. علایم بیماری بصورت زردی برگها، پژمردگی بوته و تغییر رنگ بافت آوندی ریشه به قهوه ای متمایل به قرمز تا سیاه بود. گاهی نیز میکرواسکلروتهای عامل بیماری در قسمتهای مغز ساقه آلوده قابل مشاهده بودند. این قارچ از %26.5 نمونه های ریشه لوبیا جمع آوری شده از مزارع جداسازی شد و به روی محیط کشت PDA تولید کلنی سفید تا خاکستری و میکرواسکلرتهای سیاه رنگ فراوان به قطر mm 50-110 کرد. تنها دو جدایه قارچ عامل بیماری به روی قطعات گیاهچه لوبیا در محیط کشت آب- آگار تولید پیکنیدیوم های سیاهرنگ به قطر mm 100-150 و کنیدیوم های بیرنگ بیضوی تا تخم مرغی شکل به ابعاد mm 5-10 × 15-19 کردند. مشخصات قارچ جدا شده از نمونه های ریشه با قارچ CMI no. Macrophomina phaseolina (Holliday and Punithalingam، 275، 1970) کاملا مطابقت داشت. برای اثبات بیماریزایی، در زمان کاشت سه عدد بذر برنج کلنیزه شده با قارچ فوق در مجاورت بذور لوبیا قرار داده شد (Rusuku et al. Plant Dis. 81:445-9، 1997). پس از گذشت سه هفته، علایم زردی و پژمردگی ظاهر و قارچ M. phaseolina از گیاهان مایه زنی شده جداسازی شد. صرفنظر از محل مزرعه، میانگین فراوانی عامل بیماریزا از نمونه ها از V3 تا R6-7 افزایش معنی دار و از R6-7 تا R9 کاهش غیر معنی دار داشت. افزایش فراوانی M.phaseolina از V3 تا R6-7 ممکن است بدلیل کاهش رطوبت خاک در اثر بارندگی کمتر در مرداد (R6-7) باشد. برعکس، افزایش بارندگی در شهریور (R9) می تواند از دلایل کاهش عامل بیماریزا از R6-7 تا R9 بحساب آید. پوسیدگی زغالی به روی هر سه رقم مورد کشت در استان زنجان، چیتی، قرمز و سفید، مشاهده شد. این اولین گزارش از M. phaseolina عامل بیماری پوسیدگی زغالی به روی Phaseolus vulgaris و شیوع آن در زنجان، ایران است.