نقد و بررسی ترجمه ناپذیری قرآن

با گسترش اسلام و نیاز به ترجمه قرآن به دیگر زبان ها، ترجمه پذیری قرآن و درستی یا نادرستی آن، نزد مفسران و متکلمان مسلمان،مورد مناقشه بوده است؛ اغلب محقققان، با عنایت به ضرورت و امکان ترجمه، در ترجمه روان، گویا و نوین از قرآن به دیگر زبان ها کوشیده اند؛ ولی در برابر، برخی از محققان به ویژه برخی از محققان معاصر، قرآن را ترجمه ناپذیر می دانند و معتقدند که «ترجمه حرفی» قرآن، یعنی ترجمه کلمه به کلمه، ممکن نیست ترجمه معنوی نیز، حاصل فهم مترجمان است؛ و به علت برخی از پیامدهای ترجمه های نادرست، معتقد به منع ترجمه شده اند که رشید رضا از مفسران بزرگ اهل سنت در دوره معاصر و غازی عنایه از قرآن پژوهان معاصر از جمله آنها هستند. رشید رضا به استناد برخی از مبانی فکری خود در خصوص قرآن و ترجمه آن، ترجمه قرآن را نادرست می داند؛ در این پژوهش، دیدگاه وی را تبیین و نقد می کنیم و می گوییم که «ترجمه حرفی» قرآن گرچه مشکل یا در مواردی، مقدور نیست، ترجمه معنوی قرآن ممکن و ضرورت آن برای ارایه حداکثری مفاهیم آیات و بیان مراد خداوند، برای کسانی که به زبان عربی آشنا نیستند، انکارپذیر نیست؛ هم چنان که نمی باید تردید کرد که ترجمه قرآن از احکام متن اصلی قرآن برخوردار نیست و انحراف و خطای برخی از مترجمان، نمی تواند مستندی بر عدم جواز ترجمه یا ترجمه ناپذیری قرآن باشد و لازم است تا در کنار ترجمه، متن اصلی قرآن، نیز ارایه شود و مترجمان می باید بسیار بکوشند تا ترجمه ای صحیح و روشمند و به دور از هر گونه کژی، به خصوص در آیات اعتقادی، ارایه کنند و از این رو، چنین ترجمه ای ممکن و جایز است؛ گرچه در مواردی از آیات، نوشتن پانوشت ترجمه ها بسیار ضروری است.