موضوع فلسفه اولی نزد ارسطو وابن سینا

در این مقاله مقایسه ای میان نگرش کلی ارسطو البته مطابق با یکی از تفاسیر معتبر از اندیشه او و نگرش کلی ابن سینا به دانش برین یا فلسفه اولی و موضوع محوری آن صورت می گیرد. که بر اساس برخی آموزه های مسلم و معروف ارسطویی، به ویژه نظریه او درباره هم نام های منسوب به امری واحد، موضوع حقیقی و محوری این علم از نظر او، موجودات مفارق ازلی و در نهایت محرک اول است. بر این اساس بحث از سایر موجودات در فلسفه اولی بحثی ثانوی، و به لحاظ وامدار آن هستند. «موجود» آن انتسابی خواهد بود که آنها در نامیده شدن به نام روشن است که این نگرش برخلاف سنت رایج فیلسوفان مسلمان در مواجهه با فلسفه اولی و موضوع آن است؛ زیرا ایشان، و نیز مدرسیان متاثر از ابن سینا موضوع این دانش را با دایر های وسیع تر در نظر می گیرند و اثبات واج بالوجود را در زمره مسائل این دانش به حساب می آورند. از این رو تفکیک این دانش به دو بخش الهیات بالمعنی الاعم (امور عامه) و الهیات بالمعنی الاخص (ربوبیات) صورت بندی می شود، تفکیکی که در ارسطو یافت نمی شود، بلکه فلسفه اولی برای او در کل یک خداشناسی تمام عیار است.