ولایت در ساحت شریعت و طریقت

ولایت چشمه ایست جوشان که مایه حیات دین و عرفان و فصلی مشترک میان ایندوست. این مطلب آنجا روشنی بیشتری می یابد که می بینیم در شریعت، ولایت، باطن دین و سرعبادات تلقی می شود و منقول است که: «لا تقبل الاعمال الا بالولایه» در عرفان نیز ولایت باطن و اساس جمیع کمالات انسانی و سرآغاز رسیدن به مراتب عالی این کمالات است، که این نیز همان غایت دین می باشد. پس در نزد عرفا نیز ولایت باطن و اصل دین است. همانگونه که در تشیع امام و ولی کامل، واسطه در فیض الهی است، چنانکه در روایات و ادعیه وارده از اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام آمده است: «و اشرقت الارض بنورکم و فاز الفائزون بولایتکم» در عرفان نیز جمیع نعمات الهی ابتدا بر انسان کامل و سپس بواسطه او بر حقائق عالم نازل می شود.
همچنانکه در تشیع وجود امام و حجت حق سبب تعادل نظام هستی و بلکه عامل برپائی و قوام آن می باشد، که حدیث «لولا الحجه لساخت الارض باهلها»بدان اشاره دارد.در عرفان نیز وجود ولی کامل محمدی (ص) سبب بقاء عالم است، همچنانکه رحلت اواز دار دنیاسبب زوال آن می باشد. همانطور که ابن عربی در رسائلش فرموده است: «فاذا انتقل الی الدار الاخره مارت هذه السماء مورا و سارت الجبال سیرا و دکت الارض دکاء و انتشرت الکواکب و کورت الشمس و ذهبت الدنیا و قامت العماره فی دار الاخره».
هدف ما در این مقاله ارائه تصویری کلی از دیدگاه اسلام (تشیع) وعرفان درباره ولایت و قرابت این دو دیدگاه در این عرصه است.