بررسی نظام ارزشی در مدیریت اسلامی و دیگر مکاتب

«وعد الله الذین آمنوا منکم وعملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا.» نتیجه چنین کاری را خداوند در ادامه آیه ذکر می کند: «یعبدوننی لایشرکون بی شیئا.» به کسانی که اهل ایمان و عمل صالح باشند جامعه ای اسلام پسند خدا وعده می دهد که به آنان در روی زمین آگاهی می دهد، در دنیا عزت می یابند، موجبات ناامنی را از میانشان برمی دارد و در نتیجه، زندگی راحت و آسوده ای خواهند داشت تا خداپرستی، که کمال انسان در آن است، تحقق پیدا کند و بتوانند با خدا آشنا شوند. اما وقتی ناامنی، گرسنگی و ذلت در میان باشد، زمینه برای رشد معنوی و روحی انسان ها فراهم نمی شود. در سایه عدالت، آسایش و امنیت، انسان ها می توانند به تعالی روحشان بیندیشند، نه با وجود مشکلات کمرشکن مادی و بدنی. پس هدفی که اسلام در نظر دارد تکامل روح است. این هدف بر همه ارزش ها سایه می افکند و همه ارزش ها در این قالب محدود می شود. بنابراین، همه این موارد مطلوب است تا به خدا پرستی کمک کند. اگر از این مرز خارج شود بر خلاف این هدف نتیجه داده و مطلبوبیت ندارد و دیگر ارزش نخواهد بود. جهت اصلی حرکت در مدیریت اسلامی ما از دیدگاه اسلام یک ارزش مطلق داریم و آن خداپرستی و به تعبیر ساده تر، تقواست. سایر ارزش ها مقدمی، نسبی و وسیله ای هستند. ارزش مطلق همین است. وقتی با این دید به مسائل اجتماعی نگاه می کنیم، نباید ارزش را فقط بازده اقتصادی بیشتر بدانیم. سود بیشتر و محصول بیشتر وقتی مطلوب است که در مسیر خداپرستی باشد. ولی اگر موجب طغیان شود، ارزش ندارد و در اسلام مطلوب نیست. (ان الانسان لیطغی ان رآه استغنی).