اثر تراکم کاشت بر عملکرد دانه و بعضی خواص کیفی پنج ژنوتیپ گندم دوروم تحت شرایط آب و هوایی اهواز

در این بررسی به منظور شناخت مناسب ترین تراکم و مناسب ترین ژنوتیپ گندم دوروم (معرفی شده توسط مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان) از لحاظ کمی و کیفی، آزمایشی در مزرعه آزمایشی گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه شهید چمران اهواز در سال زراعی 77- 1376 انجام گرفت. در این آزمایش از طرح بلوک های کامل تصادفی استفاده شد. خصوصیات مورد مطالعه درصد لکه آردی(yellow berry) (درصد وزنی دانه هایی که مقطع آردی داشتند)؛ کیفیت، پروتئین، درصد پروتئین دانه، تعداد سنبله در واحد سطح و نیز عملکرد دانه بود. در بین ژنوتیپ های مورد آزمایش(Shwa/Mald، Gediz Altar84، Chen /Altar، Aconchi89) ژنوتیپChen/Altar بیشترین درصد (53/11درصد) و ژنوتیپ(Shwa/Mald) کمترین درصد (3/2 درصد) لکه آردی را داشتند. (Shwa/Mald) بالاترین کیفیت پروتئین را با عدد زلنی 31/35 و Altra84 پائین ترین کیفیت را با عدد زلنی 44/29دارا بودند. ژنوتیپ (Shwa/Mald) بالاترین درصد (66/13%) پروتئین را در بین ژنوتیپ های مختلف داشت. تراکم های400 و500 بوته در متر مربع بیشترین درصد (5/8 %) و تراکم 200 بوته در متر مربع کمترین درصد (16/3%) لکه آردی را داشت در مورد درصد پروتئین دانه روند برعکس بود به طوری که تراکم 200 بوته در متر مربع بالاترین درصد پروتئین دانه (12/13%) و تراکم 500 بوته در متر مربع کمترین درصد پروتئین دانه (31/12%) را داشت. در مورد کیفیت پروتئین دانه با وجود دارا بودن روند افزایش از تراکم های بیشتر به طرف تراکم های پایین تر، اختلاف معنی داری بین تراکم های مختلف مشاهده نشد. با افزایش تراکم، عملکرد دانه افزایش یافت (بالاترین عملکرد در تراکم 500 بوته در متر مربع با 5678 کیلوگرم در هکتار) و ژنوتیپ Chen/Altar بالاترین عملکرد را دربین ژنوتیپ ها دارا بود (4976 کیلوگرم در هکتار میانگین چهار تراکم). همبستگی منفی معنی داری بین کیفیت پروتئین با عملکرد دانه (در سطح 5%) و هم چنین درصد پروتئین با عملکرد دانه (در سطح 1%) چه در تراکم ها و چه در ژنوتیپ ها مشاهده شد ولی درصد لکه آردی با عملکرد دانه همبستگی مثبت و معنی داری (در سطح 1%) داشت. با توجه به نتایج به دست آمده از این آزمایش برای شرایط آب و هوایی اهواز ژنوتیپ Shwa/Mald در تراکم 500 بوته در متر مربع قابل توصیه می باشد