تطور اندیشه های کلامی در میان اهل سنت از صفاتی گری تا اشعری گری

اندیشه های کلامی در تاریخ اهل سنت، با تحولات بسیاری همراه بوده است. در آغاز، اهل حدیث از جمله نماینده فکری آنها احمدبن حنبل پرداختن به علم کلام را ناپسند می دانستند، ولی به ناچار در برابر مخالفان بدان گراییدند و مکتب کلامی خاصی یافتند که به«صفاتیه» معروف است. بر این اساس، اعتقاد نامه هایی منتشر کردند که از جمله آنها، اعتقاد نامه قادری بود که القادربالله، خلیفه عباسی به طور رسمی انتشار داد. تطور مهم دیگر این بود که دو مثلث از بزرگان آنان، دگرگونی های اساسی هم در اندیشه های کلامی و هم در روش بحث پدید آوردند: مثلث اول، عبدالله بن سعید کلابی، ابوالعباس قلانسی و حارث بن اسد محاسبی بودند که می توان آنها را حلقه اتصال میان اهل حدیث و اشاعره دانست. مثلث دوم نیز، ابوجعفر طحاوی، ابومنصور ماتریدی و ابوالحسن اشعری بودند. در این میان، آنچه پذیرش عام یافت، کلام اشعری بود که پس از مخالفت های بسیار، سرانجام مکتب کلامی پذیرفته شده بیشتر اهل سنت شد و درحال حاضر نیز، همان وضعیت را دارد.