کتاب شرح الاصول الخمسه؛ تالیف قاضی عبدالجبار یا قوام الدین مانکدیم؟

کتاب شرح الاصول الخمسه در سال 1384. ق برای نخستین بار از سوی مکتبه وهبه و با تحقیق عبدالکریم عثمان در قاهره به چاپ رسید. محقق کتاب به اشتباه، اسم مولف را قاضی عبدالجبار معتزلی معرفی کرد و همین امر سبب شد دیگران نیز بعدها این کتاب را به قاضی نسبت دهند و به عنوان منبع معتزلی به کار برند. این امر منشاء اشتباه های بسیار و باعث سردرگمی مراجعان شده است. از مواردی که درستی انتساب این کتاب را به قاضی خدشه دار می سازد، می توان به موارد ذیل اشاره کرد:1.در این کتاب، مطالب متعددی از قاضی عبدالجبار نقل شده است که به طور متعارف هیچ نویسنده ای از خود چنین نقل هایی نمی کند؛2.انتقاد از بعضی مواضع دیگر کتاب های قاضی عبدالجبار توسط مؤلف کتاب؛3.تعارض های آشکار در مطالب این کتاب با دیگر کتاب های قاضی؛4.قرار داده شدن نظر مولف در مقابل نظر معتزله؛ 5.ناسازگاری شیوه نگارش کتاب و ادبیات آن با دیگر کتاب های قاضی عبدالجبار.
با بررسی محتوای کتاب کاملا برمی آید که این کتاب از آثار زیدی است و نگارنده آن، قوام الدین مانکدیم احمدبن ابی الحسین بن ابی هاشم زیدی درگذشته بعد از 420 . ق است.