بررسی عامل های مؤثر بر صادرات خاویار ایران

خاویار یکی ازمهمترین محصولات صادراتی دربخش شیلات کشور به شمار می آید. در این پژوهش به منظور مطالعه ی عامل های مؤثر بر صادرات خاویار ایران، نخست تابع عرضه ی صادرات برای دوره ی زمانی 1385-1370برآورد و سپس میزان نا پایداری درآمد صادراتی و نرخ رشد مرکب صادرات خاویار کشور توسط مدل روند نمایی محاسبه و در پایان با استفاده از روش سهم ثابت بازار، عملکرد صادرات خاویار ایران با میانگین جهانی آن مقایسه شده است. داده ها و آمار مورد نیاز برای این مطالعه به صورت سری زمانی و ازشرکت مادر تخصصی ایران، اداره ی بازرگانی، اداره ی کل شیلات مازندران، اداره ی امور ماهیان خاویاری مازندران، بانک مرکزی و سایر سازمان های وابسته جمع آوری شده است. نتایج بدست آمده ازبررسی تابع عرضه ی صادرات نشان می دهد که میان متغیرهای تولید داخلی و نرخ ارز با میزان صادرات خاویار رابطه ای مثبت ومعنی دار وجود دارد، درحالی که بین قیمت جهانی خاویار و میزان صادرات آن رابطه ای معکوس و معنی دار وجود دارد. نرخ رشد تولید و صادرات خاویار در طول دوره، منفی و نرخ رشد قیمت جهانی خاویار مثبت است. اثرتجارت جهانی نیز بیشترین سهم را درکاهش صادرات داشته است. نتایج بدست آمده نشان می دهد که علت اصلی ناپایداری درآمد صادراتی به عرضه ی آن مربوط می شود. بنابراین، بایستی با نظارت و کنترل ویژه بر زیستگاه ها و صیدگاه های این ماهیان، با پدیده ی قاچاق که سهم زیادی در کاهش میزان تولید دارد، مبارزه شود. همچنین می توان با روی آوردن به پرورش ماهیان خاویاری و تقویت این بخش و صادر کردن خاویار پرورشی، تا حدودی این کاهش در تولید و صادرات و در پی آن کاهش درآمد صادرتی ناشی از آنها را جبران کرد.