بررسی ارتباط لپتین سرم با شاخص های آزمایشگاهی و انتروپومتریک سوء تغذیه در بیماران تحت همودیالیز

سوء تغذیه پروتئین- انرژی از مشکلات شایع و از عوامل افزایش خطر مرگ و میر در بیماران همودیالیزی است. از آنجایی که شاخص منفردی برای ارزیابی وضعیت تغذیه ای در این بیماران وجود ندارد، از برخی شاخص ها جهت این منظور استفاده می شود که یکی از آن ها لپتین می باشد. در این مطالعه، رابطه لپتین سرم با شاخص های بیوشیمیایی و انتروپومتریک سوء تغذیه مورد بررسی قرار گرفته است.
این مطالعه مقطعی بر روی 60 بیمار تحت همودیالیز (32 مرد و 28 زن) در سال 1385 صورت گرفته است. بیماران با همودیالیز کمتر از 1سال، مصرف داروهای پائین آورنده چربی و یا گلوکوکورتیکوئید و نیز مبتلا به وضعیت التهابی یا عفونی از مطالعه خارج شدند. شاخص های آزمایشگاهی سوء تغذیه مورد بررسی و نیز سطح لپتین سرم قبل از دیالیز از بیماران سنجیده شدند. سطح لپتین سرم به روش ELISA و با کیت dbc و شاخص های آزمایشگاهی نیز با روش های آزمایشگاهی استاندارد اندازه گیری شده و شاخص های انتروپومتریک بیماران هم بعد از اتمام همودیالیز اندازه گیری شدند. سپس کلیه موارد سنجیده شده با سطح لپتین سرم مقایسه شده اند. پس از جمع آوری تمام داده ها، نسبت به آنالیز آماری آن ها با استفاده از نرم افزار SPSS V. 11.5 اقدام گردید. برای آنالیز متغیرها و بررسی ارتباط بین آن ها با توجه به کمی یا کیفی بودن متغیرها و نوع ارتباط آن ها از روش های آماری پارامتریک (Pearson test و t- test و ANOVA) یا غیرپارامتریک (Spearman’s rho test و Mann- Whitney) استفاده شد.
میانگین سنی بیماران 1/16±5/47 سال و محدوده سطح لپتین سرم بین (ng/ml) 8/64-6/0 نانوگرم در هر میلی لیتر بود. میانگین سطح لپتین سرم در زنان تحت همودیالیز ng/ml 54/19±64/22 و در مردان ng/ml 16/20±74/16 بود و با وجود بالاتر بودن میانگین لپتین سرمی زنان نسبت به مردان تحت همودیالیز تفاوت واضح آماری به دست نیامد. قدر مطلق ضریب همبستگی لپتین سرم با شاخص های انتروپومتریک کمتر از 25/0 بود (بجز در قد و وزن مردان که بین 25/0 تا 5/0 بود) و با شاخص های آزمایشگاهی نیز در اغلب موارد کمتر از 25/0 محاسبه شد (بجز فریتین، آهن، فسفر در مردان و پروتئین توتال، هموگلوبین، اوره و کراتینین در زنان که بین 25/0 تا 5/0 بود) نتایج مطالعه حاضر نشان می دهد که افزایش لپتین سرم را نمی توان به عنوان شاخصی که نقش اولیه و اصلی را در ایجاد و یا تشخیص سوء تغذیه در بیماران تحت همودیالیز ایفا کند، در نظر گرفت و ارتباط ضعیفی بین شاخص های سوء تغذیه با سطح لپتین سرم وجود دارد.