روش ماتریس احتمالی در تعیین منحنی فرمان بهره برداری مخازن سدها و مقایسه آن با روش SPA

بهره برداری مناسب و بهینه سیستم مخازن سدها یکی از دغدغه های مهم متخصصان و کارگزاران صنعت آب در نقاط مختلف دنیا به شمار می آید. در بشیتر سیستم های مخازن ذخیره دنیا، منحنی های فرمان به عنوان الگوی اصلی بهره برداری شناخته می شود. منحنی های یاد شده، مقادیر بهینه آب تامینی یا تحویلی سیستم، به ازای وضعیت های مختلف ذخیره مخزن و در ماه های مختلف سال را نشان می دهد. روش های مختلفی برای تعیین الگوی بهره برداری مخازن ذخیره آب وجود دارد که به سه دسته مدل های شبیه سازی، بهینه سازی و ماتریس احتمالی طبقه بندی می شوند. در روش های سنتی، طراحی سیستم مخازن ذخیره، تنها براساس داده های ثبت شده جریان رودخانه و اعمال نکردن شاخص های عملکرد مخزن صورت می گیرد. در این روش ها فرض می شود که در آینده، دوره خشکی شدیدتر از دوره بحرانی ثبت شده، اتفاق نخواهد افتاد که درست بودن این فرض نیز دور از ذهن می باشد. هدف از این تحقیق ارایه روشی است که با استفاده از آن بتوان منحنی های فرمان مخازن سدهای ذخیره ای را بر مبنای شاخص های عملکرد آنها (نظیر قابلیت اعتماد زمانی، آسیب پذیری و سرعت برگشت پذیری) تعیین نمود. برای این منظور ابتدا با استفاده از روش های سری زمانی AR(I) و والن سیا شاکی، هزار سری داده جریان برای رودخانه های ورودی به سدهای مخزنی مهاباد و شهرچای در استان آذربایجان غربی تولید شد. در ادامه با استفاده از روش های SPA اصلاح شده و ماتریس احتمالاتی گولد، تحلیل های مورد نیاز انجام و در نهایت برای ترکیب های مختلفی از میزان تقاضا و شاخص های عملکرد، منحنی های فرمان مناسب ارایه گردید. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که انطباق خوبی مابین نتایج حاصل از روش های SPA و ماتریس احتمالاتی وجود دارد. بیشترین مقدار اختلاف بین دو روش در انعطاف پذیری های حداقل و کمترین اختلاف در انعطاف پذیری های حداکثر رخ داد. بیشترین و کمترین مقدار اختلاف در سایت مهاباد به ترتیب برابر 15/13 و 37/0 میلیون مترمکعب و در سایت شهرچای برابر 88/9 و 098/0 به دست آمد.