شیوع زایمان سزارین و برخی عوامل مرتبط با آن

براساس توصیه سازمان بهداشت جهانی در هیچ قسمتی از دنیا نسبت سزارین نباید بیش از 15-10 درصد تمام زایمانها باشد. اما متاسفانه آمار منتشر شده در اکثر نقاط دنیا تفاوت زیادی با این نسبت دارد. زایمان سزارین خطر سلامت مادران و نوزادان را زیاد و روند بهبودی مادران را کند نموده و خطر نسبی مرگ در مادران را افزایش می دهد. برخی منابع عقیده دارند که بیش از نیمی از موارد سزارین غیر ضروری هستند.
پژوهش حاضر با هدف تعیین نسبت شیوع زایمان سزارین و شناسایی عوامل مرتبط با آن در شهرستان بجنورد به انجام رسیده است.
این پژوهش یک مطالعه توصیفی– تحلیلی از نوع مقطعی است که در آن 473 مادر که نوزادانی ترم، تک قلو و با وزن بالای 2500 گرم به دنیا آوردند به عنوان نمونه های پژوهش بررسی شدند. نوع زایمان به عنوان متغیر وابسته و 20 متغیر دیگر که عمدتا در ارتباط با وضعیت اقتصادی – اجتماعی خانواده و خصوصیات مادر و نوزاد بود به عنوان متغیرهای مستقل بررسی شدند. اطلاعات مورد نیاز در این بررسی از طریق مشاهده مستقیم و مصاحبه با مادر گردآوری شدند.
درصد زایمان سزارین در شهرستان بجنورد 4/25 درصد بوده است و میزان سزارین در مواردی مانند بهتر بودن موقعیت شغلی و بالا بودن تحصیلات پدر و مادر (006/0> P)، سکونت خانواده در شهر (001/0=P)، کمتر بودن تعداد افراد خانواده (008/0=P)، داشتن وزن هنگام تولد نوزادان 3900 گرم یا بیشتر(055/0=P)، بزرگی محیط دور سر(01/0=P)، بالا بودن وزن نزدیک زایمان مادر(013/0=P)، و بالا بودن سن مادر(054/0=P)، به طور معنی داری افزایش داشته است.
متغیرهای مستقل مربوط به وضعیت اقتصادی و اجتماعی خانواده و نیز متغیرهای مربوط به مادر و نوزاد مانند سن مادر و وزن نزدیک زایمان مادر که از دو متغیر دور سر و وزن هنگام تولد نوزاد متاثر است بیشترین تاثیر را بر نوع زایمان داشته اند. به طوریکه نسبت سزارین در مادران متعلق به خانواده های با وضعیت اقتصادی و اجتماعی بهتر و نیز مادران با سن بالا به طور معنی دار افزایش داشت. لذا به نظر می رسد بتوان با دادن آموزشها و آگاهی های لازم به خانواده ها و برنامه ریزی های کلان در جهت کاهش سن ازدواج، نسبت سزارین های غیر ضروری، پرهزینه و پر مخاطره را کاهش داد.