بررسی پایداری عملکرد لاین های امیدبخش گندم نان در اقلیم گرم و مرطوب شمال ایران

به منظور تعیین پایداری عملکرد دانه در گندم نان، 19 لاین امیدبخش به همراه رقم تجن به عنوان شاهد، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در چهار ایستگاه تحقیقات کشاورزی اقلیم ساحل خزر شامل گنبد، گرگان، ساری و مغان در دو سال زراعی 85-1383 مورد بررسی قرار گرفتند. پس از تعیین یکنواختی اشتباهات آزمایشی بر اساس آزمون بارتلت، تجزیه واریانس مرکب با فرض تصادفی بودن سال ها و مکان ها و ثابت بودن ژنوتیپ ها انجام شد. اثر متقابل ژنوتیپ × مکان و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان × سال در سطح احتمال 1% معنی دار بود ولی اثر متقابل ژنوتیپ × سال معنی دار نشد. به منظور مشخص کردن لاین های پایدار، تجزیه پایداری با استفاده از روش های مختلف انجام شد. در روش ضریب تغییرات محیطی و واریانس پایداری (پارامتر نوع اول) لاین های شماره 19، 18، 11، 12 و 5 پایداری عملکرد بیشتری داشتند. بر اساس روش اکووالانس ریک لاین های شماره 1، 2، 8، 11 و 9 پایدارترین لاین ها بودند. در روش ابرهارت و راسل لاین های شماره 2، 1، 19، 8 و 11 پایدارترین لاین ها بودند. براساس پارامتر تیپ چهارم (لین و بینز) لاین های شماره 12، 14 و 11 به ترتیب دارای کمترین واریانس و ضریب تغییرات درون مکانی بوده و به عنوان لاین های پایدار شناخته شدند. علیرغم وجود تفاوت هایی در نتایج روش های مختلف پایداری، لاین شماره 11 با شجره ALTAR 84/AE.SQUARROSA(219)//SERI با متوسط عملکرد 5230 کیلوگرم در هکتار دارای سازگاری عمومی خوبی بود.