نگرش دانشجویان نسبت به مشارکت سیاسی زنان

در گزارش های سازمان ملل آمده است که زنان در مجامع قدرت و تصمیم گیری اقلیت بسیار کوچکی هستند. تعداد نمایندگان زن مجالس قانون گذاری جهان از 5/12 درصد در سال 1975 به 1/10 درصد در سال 1993 کاهش یافته است. در این سال تنها شش تن از سران کشورهای جهان زن بودند و هشت کشور از 184 کشور عضو سازمان ملل متحد، یک زن را به نمایندگی دایمی خود در این سازمان منصوب کردند. میزان مشارکت زنان در فعالیت های سیاسی بسیار پایین است. در نزدیک به 100 کشور هیچ زنی در مجالس قانون گذاری شرکت ندارد. در پایان سال 1993، زنان تنها شش مقام از مهم ترین مقام های سازمان ملل متحد را در اختیار داشتند.(1)علی رغم تلاش های زیادی که برای کاهش فاصله بین زنان و مردان در زمینه های مختلف صورت گرفته است، هنوز سهم زنان در سیاست اندک است و حضور آنان در هیات های مختلف سیاسی با توانایی شان تناسبی ندارد.(2) اصولا، ناچیز بودن تعداد زنان در مشارکت های سیاسی به دلیل پیش داوری های منفی مردان در ارتباط با استعدادها و توانایی های زنان است و همین نگرش های سلطه طلبانه نسبت به زن مانع از حضور فعال زنان در فعالیت های سیاسی شده است. این در حالی است که افزایش میزان مشارکت و تصحیح الگوی مشارکت زنان، همواره مد نظر سیاستگذاران در گفتارهای رسمی بوده است.
مشارکت زنان به عنوان نیمی از جمعیت جامعه بدان جهت از اهمیت برخوردار است که نیل به توسعه واقعی، تعالی زندگی انسان ها و کاهش نابرابری ها را تسهیل می نماید. اساسا مشارکت سیاسی کامل و نیل به توسعه سیاسی بدون دخالت و شرکت نیمی از جمعیت یک ملت (زنان) در سرنوشت خود، قابل دسترسی نیست. بررسی و سنجش نگرش مردان نسبت به فعالیت زنان در سیاست از آن جهت اهمیت پیدا می کند که رابطه نزدیکی بین نگرش های مردان و میزان فعالیت زنان وجود دارد. مجموعه ای از پیشداوری ها، سنت ها و باورهای کهنی وجود دارد که از طرف مردان اعمال می شود و در نتیجه حضور زنان در صحنه های سیاسی را محدود می کند. در عین حال وجود این مجموعه ها بعضی مواقع باعث می شود که حتی نگرش منفی در میان خود زنان نیز به صورت عمیق و نهفته نسبت به مشارکت سیاسی خودشان دیده شود. بنابراین به طور کلی سنجش نگرش اقشار مختلف جامعه نسبت به مشارکت سیاسی زنان اهمیت دارد.
هدف این مقاله، بررسی تاثیر عوامل مربوط به وضعیت اقتصادی - اجتماعی دانشجویان و همچنین تفاوت های فردی بر نگرش آنان نسبت به مشارکت سیاسی زنان در جامعه است. در این رابطه، بررسی نگرش دانشجویان از آن جهت ضروری به نظر می رسد که اینان به عنوان نیروهای جوان و تحصیل کرده در آینده بر مصادر امور مختلف کشور قرار می گیرند و نهایتا نگرش های خود را بر انواع زمینه های مشارکتی زنان و به ویژه مشارکت های سیاسی اعمال خواهند کرد.
مطالعات موجود در ارتباط با نگرش افراد نسبت به مشارکت زنان در سیاست را می توان در سطح بسیار وسیع به سه دسته مطالعات در کشورهای توسعه یافته، در حال توسعه و ایران تقسیم کرد. در اینجا از هردسته یک نمونه را بررسی می کنیم.
گارسیا در تحقیقی در آمریکا به بررسی نگرش افراد نسبت به مشارکت زنان در سیاست پرداخته و نتیجه گرفته که فرهنگ سیاسی، جامعه پذیری و تعارض نقش ها بر نگرش افراد نسبت به مشارکت سیاسی زنان تاثیر دارد. همچنین تحلیل رگرسیونی داده ها نشان داده که متغیرهای تعصب مذهبی، جنس، میزان تحصیلات، سن، تعداد فرزندان و نوع تفکر افراد درباره زنان، با عدم تمایل آنان در رای دادن به کاندیدای زن برای ریاست جمهوری، رابطه آماری معنی داری دارد.(3) بیری، پندلتون و گارلند در تحقیقی به بررسی عوامل موثر در نگرش مردان نسبت به نقش زنان در لیبی پرداختند. نتایج تحقیق آنان نشان داده که متغیرهای سن، میزان تحصیلات، محل سکونت، نوع خانواده،پایگاه اجتماعی و اشتغال مادر، بر نگرش مردان نسبت به نقش زنان در اموری نظیر انتخاب همسر، مشارکت سیاسی، مشارکت در نیروی کار و... موثر و دارای رابطه معنی داری بوده است. در این تحقیق متغیرهای تعصب مذهبی، محل سکونت و نوع خانواده فاقد رابطه معنی داری بودند. محققان در پایان نتیجه گرفته اند که نگرش های مردان لیبی، به ویژه جوانان در حال نوگرایی است، زیرا جوانان از نقش سیاسی زنان بیشتر حمایت می کنند.(4)یزدخواستی، در تحقیقی که با روش تحلیل محتوا انجام داده، نگرش ها و بینش ها نسبت به زنان را طی 14 سال انقلاب اسلامی (71-1357)، از طریق دو روزنامه اطلاعات و جمهوری اسلامی، در قالب مقوله های «زن، اشتغال و مشارکت» و «زن و توان برابری» و... بررسی کرده است. وی همچنین برای مقایسه نتایج، همزمان باتحقیق مذکور، به مصاحبه با یک نمونه 120 نفری در اصفهان پرداخته است. نتایج، گویای آن است که در روزنامه ها طی 14 سال، افراد تنها به میزان 16 درصد بر تصدی زنان در مشاغل کلیدی (وکالت مجلس، منصب های حساس سیاسی و مدیریت ها) تاکید کرده اند و در مصاحبه انجام شده 32 درصد افراد بر لزوم تصدی زنان در مشاغل کلیدی تاکید نمودند. در مصاحبه انجام شده مردان در مقایسه با زنان، به میزان یک درصد، بیشتر با احراز مشاغل کلیدی توسط زنان موافق بودند. در مجموع، نتایج به دست آمده از تحلیل محتوای روزنامه ها نشان داده که اظهارات پیرامون اشتغال زنان در روزنامه ها بیانگر روند صعودی و مثبت بوده است.(5)