سفرهای آموزشی دانشجویان: الگوها و راهکارهای کنترل آن ها

ترافیک، حمل و نقل، انواع سفرهای شهری، کاربری صحیح زمین و مکان یابی درست امکانات و تاسیسات از جمله مباحث پیچیده ای است که امروزه توجه بسیاری از برنامه ریزان شهری و حمل و نقل را معطوف به خود کرده است. این کارشناسان اولین گام در رفع و حل این مسائل را بررسی، مطالعه و شناخت علل این پدیده ها می دانند.
سفرهای شهری با استفاده از وسایط نقلیه مختلف، اعم از عمومی و شخصی، با میزان تمرکز فعالیت های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آموزشی شهر ارتباط دارد. به طوری که هر چه فعالیت های مختلف در شهر بیش تر و گسترده تر باشد، نیاز به سفر و همچنین تقاضای سفر افزایش می یابد. از جمله سفرهای مهم شهری، سفرهای آموزشی دانشجویان و دانش آموزان است که روزانه فاصله بین محل زندگی و محل تحصیل خود را طی می کنند. این نوع سفرها، گر چه عمده ترین نوع سفرهای شهری را تشکیل نمی دهند، اما تاثیرات قابل توجهی بر ترافیک شهری دارند و آثار منفی زیست محیطی، از جمله آلودگی هوا، آلودگی صوتی، تصادفات و هدر رفتن منابع طبیعی و اقتصادی کشور را به دنبال خواهند داشت. شهر تهران با توجه به جمعیت و تمرکز موسسات آموزشی در کنار سایر عوامل و فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آموزشی، بخش قابل توجهی از معضلات شهری خود را مدیون سفرهای شهری و از جمله سفرهای آموزشی دانشجویان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی که در آن استقرار یافته اند، می داند. به همین منظور، این مقاله به بررسی و شناخت الگوی سفرهای آموزشی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی به عنوان بخشی از الگوهای سفرهای شهری می پردازد. لذا یک نمونه آماری 302 نفری از دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی مورد بررسی قرار گرفت و اطلاعات و آمار فردی، محل اقامت و حمل ونقل این دانشجویان به وسیله پرسشنامه جمع آوری و با نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
نتایج مطالعه و تحقیق نشان دهنده این است که سفرهای آموزشی دانشجویان دارای الگوی نسبتا مشخصی هستند، که عوامل گوناگون در آن تاثیر دارند. به طوری که با توجه به تمرکز حدود بیست دانشگاه بزرگ در تهران، هر روز تعداد بسیاری سفر آموزشی در سطح این شهر اتفاق می افتد که تاثیر قابل ملاحظه ای در ترافیک و آلودگی هوا دارد. در نهایت می توان نتیجه گرفت که سفرهای آموزشی دانشجویان به راحتی قابل پیش بینی هستند و با برنامه ریزی مناسب کاربری زمین و حمل و نقل می توان آن ها را به خوبی کنترل کرد و به آن ها نظم داد. از جمله راهکارهای مهم و موثر در کنترل و کاهش این سفرها، مکان یابی اصولی و دقیق دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی، ارائه سرویس های رفت وآمد برای دانشجویان و همچنین ارائه خوابگاه در نزدیکی محل تحصیل دانشجویان است، به نحوی که بتوانند پیاده سفر کنند.