چیستی و چرایی مفهوم تجدید حیات شهری

نواحی مرکزی شهر نقش مهمی در تامین نیازهای حیات عمومی شهر بر عهده دارند. در این نواحی فعالیت های تجاری و غیر تجاری تمرکز می یابد و شبکه حمل و نقل از هر جانب شهر به آنجا منتهی می شود. تنوع کاربرد و کارکردهای این محدوده از شهر سبب می شود، روزانه افراد زیادی برای تامین نیازهای خود به آنجا مراجعه کنند. به همین دلیل این محدوده ها توانایی تبدیل شدن به فضایی بسیار جذاب و یا برعکس به فضایی بحرانی را در خود دارند. وجود نواحی مرکزی دچار افت شهری و تفاوت شرایط زیست افراد ساکن در نواحی دچار افت با سایر نواحی شهری و مشخصا محدوده های مجاور مشکلاتی را در نیمه دوم قرن بیستم میلادی دنیا ایجاد کرده است، که این امر نیاز به برخورد برنامه ریزی شده با نواحی دچار افت شهری را امری اجتناب ناپذیر می نماید. در این میان اغلب کشورهای بیشتر توسعه یافته و تعدادی از کشورهای کمتر توسعه یافته، رویکردهای قابل اجرای برخورد با مقوله افت شهری را در پیش گرفتند و سعی کرده اند با اتخاذ راهکارهایی نواحی مرکزی را به فضایی مطلوب در ساختار شهر تبدیل نمایند تا از طریق ارائه روش ها و راهکارهایی، افت شهری را با در نظر گرفتن تفاوت کیفیت زیست محلات دچار افت شهری، از طریق ساز و کار مطرح شده در این زمینه کاهش دهند. رهیافت تجدید حیات شهری یکی از رهیافتهایی است که در دو دهه آخر قرن بیستم به عنوان گزینه ای جهت برون رفت از افت شهری نواحی قدیمی شهرها مورد توجه تصمیم گیران و برنامه ریزان شهری قرار گرفته است.
به دنبال حاد شدن مشکلات نواحی قدیمی(فرسوده) شهر، بخصوص نواحی مرکزی شهرها که ابعاد مختلف زندگی شهری را تحت تاثیر قرار داده اند، دولت ها توجه ویژه ای را نسبت به نواحی قدیمی شهر مبذول داشته اند. این نیاز به طرح رهیافت تجدید حیات شهری که ماهیت پویا و بلند مدتی را انعکاس می داد، منجرگردید. تجدید حیات شهری برخلاف فعالیت های توسعه شهری و یا ایجاد شهرکهای جدید، فرایندی است که باید از یک پیشرفت تدریجی برخوردار باشد. دراین مقاله سعی شده با بررسی ارکان اصلی وابعاد رهیافت تجدید حیات شهری به ارزیابی این مساله پرداخته شود تا حداقل راه حل مفیدی برای ساماندهی بافت های قدیمی(فرسوده) شهری ارائه گردد.