معرفی مهمترین شاخص های تاثیر گذار سلامت مرتع در مراتع بوته زار ایران

ارزیابی وضعیت مرتع که به عنوان یک ابزار شناسایی مهم در علم مدیریت مرتع کاربرد دارد، دارای نقش و جایگاه خاصی در تشخیص میزان انحرافات به وجود آمده در مرتع است، مشروط براین که شاخص های به کار گرفته شده، توانایی تشخیص و تفکیک تفاوت های موجود را در سطح اکوسیستم داشته و نیز قادر باشند عملکرد آن را به خوبی ارزیابی نمایند. هدف تحقیق این بوده است که با استفاده از مدل سلامت مرتع، مهمترین شاخص های اکولوژیک جهت دستیابی به شاخص های مناسب ارزیابی سلامت و وضعیت تعیین گردد. بدین منظور در رویشگاه استپی رودشور ساوه سه سایت قرق میان مدت، قرق بلند مدت و منطقه چرای شدید انتخاب شد. در داخل هر سایت17 شاخص سلامت مرتع در قالب سه ویژگی پایداری خاک و رویشگاه، عملکرد هیدرولوژیکی و سلامت موجودات زنده مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد در منطقه قرق میان مدت شاخص های گروه های ساختاری- عملکردی، تولید، ترکیب و توزیع پوشش گیاهی، خاک لخت، فرسایش بادی، پایداری خاک و تخریب خاک سطحی بیشترین تاثیر را بر روی سلامت مرتع داشتند که سهم شاخص گروه های ساختاری- عملکردی بیشتر از بقیه بوده است. درمنطقه قرق بلند مدت شاخص های مرگ و میر گیاهان، گروه های ساختاری- عملکردی، گیاهان مهاجم، خاک لخت، فرسایش بادی، ستون های فرسایشی، پایداری خاک به عنوان شاخص های تاثیر گذار وارد مدل شدند که در میان این شاخص ها، شاخص مرگ و میر گیاهان بیشترین سهم را در تغییرات ایجاد شده در سلامت مرتع داشته است. در منطقه چرای شدید از میان 17 شاخص بررسی شده شاخص هایی نظیر گروه های ساختاری- عملکردی، گیاهان مهاجم، خاک لخت، کوبیدگی خاک، فرسایش بادی، پایداری خاک و تخریب خاک سطحی بیشترین سهم را در تغییرات ایجاد شده در سلامت مرتع داشته اند که سهم شاخص گروه های ساختاری- عملکردی در تغییرات سلامت مرتع بیشتر از سایر شاخص ها بوده است. هرسه ویژگی اکوسیستم مرتع درایجاد تغییرات سلامت مرتع تاثیر گذار هستند ولی سهم ویژگی سلامت موجودات زنده بیشتر از سایر ویژگی ها بوده است.