نقش گسل ها در جابجایی کانون های واگرای متواتر و تکامل مخروط افکنه درختنگان درکواترنر

مخروط افکنه حوضه ی آبریز درختنگان، یکی از مخروط افکنه های بزرگ ایران در ناحیه ای کاملا خشک، یعنی شمال شرق کرمان، است. این مخروط افکنه به واسطه ی فرسایش مواد در حوضه ی آبریز رودخانه ی درختنگان و نهشته شدن آنها دربخش انتهایی این حوضه، یعنی دشت لوت، شکل گرفته است. تکتونیک، به عنوان یکی از عوامل درونی، در شکل گیری وگسترش و جابه جایی کانون های ایجاد فرمت مخروط افکنه، نقش اساسی داشته است. فعالیت گسل ها با تاثیرگذاری درمحل استقرارکانون های واگرای مخروط افکنه رودخانه ی درختنگان، در تحول وتکا مل امروزی آن مؤثر بوده است. حوضه ی رودخانه ی درختنگان که از شرق به کویر لوت، از غرب به کوه های باغ بالا وکلیسکی و از طرف شمال به ارتفاعات دهران واز جنوب به کوه جفتان محدود است، به استناد ارزشیابی روش های متعدد تکتونیک جنبا جزو مناطق فعال تکتونیکی محسوب می شود. از مهمترین شواهد تکتونیکی در منطقه می توان به وجود گسل های متعدد اشاره نمود. مهمترین گسل منطقه، گسل بزرگ نایبند، گسل جنوبی شهداد و رشته گسل هایی با جهت شمال غرب جنوب شرق و شمالی جنوبی است. در این پژوهش با تحلیل زمانی وترتیب نسبی ایجاد گسل ها سعی در باز شناسی نقش پدیده ی تکتونیک در نحوه ی تکوین وتغییر کانون های واگرای متواتر مخروطه افکنه درختنگان داشته وحاصل بررسی ها در این زمینه نشان می دهد که اگرچه گسل نای بند به عنوان قدیمی ترین پدیده ی تحرک پوسته ای کانون واگرای را به عنوان هسته ی اصلی واگرای برداری مخروط درختنگان به وجود آورده است، ولی تحرکات بعدی آن سبب شکستگی راس مخروط افکنه در روستای چهار فرسخ شده ورخنمون مارن های قرمز رنگ در راس مخروطه افکنه پدیده ی گالی های عمیق را در این ناحیه به وجود آورده است.