اعجاز و تعدی قرآن از نظر آیت الله میرزا مهدی اصفهانی

اعجاز یعنی به عجز درآوردن و عاجز کردن. وجوه اعجاز و تحدی قرآن از مباحثی است که همواره مورد بحث متکلمان بوده و آراء و نظرات گوناگونی در این رابطه، مطرح شده است. با توجه به نظریات مختلف در باب وجه اعجاز قرآن از سوی عالمان و متکلمان مسلمان، چون شیخ طبرسی، سید مرتضی، قطب راوندی، امین الاسلام طبرسی، علا مه مجلسی و آیت الله خویی و... اقوال در وجه اعجاز قرآن به دو بخش 1. فصاحت و بلاغت (جنبه های ادبی) و 2. محتوا (علوم و معارف) تقسیمبندی شده است. میرزا مهدی اصفهانی مهمترین وجه اعجاز قرآن را علوم و معارف جدید الاهی و کلام الله بودن آن می داند. وی در رساله «إعجاز کلام الله المجید» با ذکر شواهدی، به تبیین مدعای خویش میپردازد و معتقد است که وجه اعجاز قرآن را در خود قرآن و کلام حاملان علوم آن باید جستجو کرد. در این پژوهش، با استناد به این اثر، به بررسی ادله مرحوم میرزای اصفهانی در مورد وجه اعجاز قرآن، شامل: عمومیت و شمول اعجاز قرآن در همه اعصار، طعن کافران به علوم و معارف قرآن، کلام الله بودن قرآن، احسن الحدیث بودن قرآن در هدایت، حکمت، معرفت خدا، اثاره عقول با تاکید بر احادیث و روایات معصومین: پرداخته شده است. اعجاز قرآن با رسالت خاتم الانبیاء تناسب دارد و هدف از بعثت ایشان، رساندن بندگان خدا به وجدان کردن خدا، تزکیه، تکمیل عقول و تذکر به علو و قدس خداست. در این مقاله، همچنین انگیزه انحصار وجه اعجاز قرآن در فصاحت و بلاغت، بررسی و راه برون رفت از آن، مراجعه به اهل بیت: و تدبر در قرآن بیان شده است.