بررسی تنوع مورفولوژیکی عملکرد بذر و اجزای آن در تعدادی از ژنوتیپ های فستوکا (Festuca arundinacea) با استفاده از روش های آماری چند متغیره

فستوکا (Festuca arundinacea) یکی از مهم ترین علف های گندمی در مناطق معتدل جهان است که اطلاعات کمی در مورد تنوع ژنتیکی آن وجود دارد. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی عملکرد علوفه و بذر در این گونه تعداد 24 ژنوتیپ داخلی و خارجی موجود در بانک ژن مرکز تحقیقات جنگل و مراتع در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار، در مرکز تحقیقات البرز کرج مورد ارزیابی قرار گرفتند. تعداد 15 صفت شامل ارتفاع ساقه، تعداد ساقه در بوته، درصد قوه نامیه، زمان گرده افشانی، تاریخ خوشه دهی، عملکرد علوفه، عملکرد بذر در بوته، وزن بذر در ساقه، تعداد بذر در ساقه، طول خوشه، وزن هزاردانه، سرعت جوانه-زنی، شاخص بنیه بذر، پایداری و شاخص برداشت مورد مطالعه قرار گرفتند. داده های مربوط به تمامی صفات اصلی و نرمال شده مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند و مقایسه میانگین ها با استفاده از روش دانکن انجام شد. برای تعیین فاصله مورفولوژیکی و گروه بندی ژنوتیپ ها از تجزیه به مؤلفه های اصلی و تجزیه خوشه ایاستفاده شد. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپ ها برای تمام صفات مورد مطالعه بسیار معنی دار بود. ژنوتیپ های G1، G2، G4، G6 و G8 از نظر تولید بذر و علوفه نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتری داشتند. با استفاده از تجزیه به مؤلفه های اصلی مهم ترین متغیر های مؤثر در تولید بذر شناسایی شدند. چهار مؤلفه اول 7/87 درصد از کل واریانس متغیرها را توجیه کردند. در مؤلفه اول صفات عملکرد بذر و علوفه خشک، ارتفاع ساقه و تعداد ساقه در بوته مهم ترین صفات برای گروه بندی ژنوتیپ ها بودند، در حالی که در مؤلفه دوم درصد قوه نامیه و قدرت جوانه زنی از صفات مهم بودند. در تجزیه خوشه ای، ژنوتیپ ها در 4 گروه متفاوت قرار گرفتند: ژنوتیپ های موجود در گرو ه های 1 و 2 از لحاظ عملکرد بذر و علوفه با بقیه تفاوت معنی داری داشتند.