تجزیه سازگاری و پایداری عملکرد هیبریدهای ذرت دانه ای با استفاده از روش الگوی پراکنش ژنوتیپی

در راستای بررسی اثرمتقابل ژنوتیپ×محیط و تعیین الگوهای سازگاری عمومی و خصوصی عملکرد هیبریدهای ذرت دانه ای، از روش امی (تجزیه اثرات اصلی جمع پذیر و اثر متقابل ضرب پذیر) استفاده شد. در این تحقیق 12 هیبرید دیررس و متوسط رس ذرت در 24 محیط شامل دو سال و 12 مکان مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش در 2 سال زراعی 1381 و 1382 و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. براساس نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس های ساده و مرکب تفاوت های معنی داری بین کلیه ژنوتیپ ها مشاهده شد. براساس تجزیه امی مشخص شد که اثرات تیمار، مدل، ژنوتیپ، محیط و اثر متقابل ژنوتیپ × محیط بسیار معنی دار هستند و چهار مولفه اول در مجموع بیش از 80% از مجموع مربعات اثر متقابل را بیان نمودند. بر مبنای بای پلات اجزاء ژنوتیپ، مکان و محیطی اولین مولفه اصلی اثر متقابل و میانگین های عملکرد ژنوتیپ ها، محیط ها و مکانها و همچنین نتایج تجزیه خوشه ایارزشهای ژنوتیپی و محیطی نتیجه گیری شد که Sc 76 با دارا بودن کمترین IPC1 پایدارترین واکنش را دارد. گروهبندی ژنوتیپ ها بر اساس آماره های پایداری مدل AMMI4 (SIP4، EV4 و AMGE4) تایید کننده نتیجه فوق بود، تجزیه الگوی واکنش ژنوتیپی بر اساس دو مولفه اول معنی دار مدل، نیز Sc 76 را به عنوان پایدارترین رقم جهت گزینش و یا ورود به برنامه های اصلاحی متمایز کرد. لذا بر مبنای نتایج این پژوهش سینگل کراس های 725 و 726 به ترتیب با عملکردهای 93/11 و 84/11 تن در هکتار و واکنش پایدار در همه محیط ها به عنوان ارقام مناسب پایدار برای توصیه به زارعین و یا ورود به برنامه های اصلاحی معرفی می شوند.