بررسی وضعیت ساختاری ناحیه معدنی هیرد (جنوب بیرجند) با استفاده از تفسیر داده های مغناطیس هوایی، ماهواره ای و مشاهدات صحرایی و ارتباط آن با کانه زایی طلا

ناحیه معدنی هیرد در خاور خرد قاره ایران مرکزی و حاشیه خاوری پهنه لوت و در منتهی الیه باختری پهنه زمین درز سیستان واقع شده است. بخش شمالی پهنه زمین درز سیستان با راستای شمال باختر جنوب خاور با پیچیدگی های ساختاری زیاد، محل تشکیل چند کانسار معدنی مهم بوده و از این لحاظ مطالعه آن از اهمیت چشمگیری برخوردار است. در این مقاله، به مطالعه و تفسیر داده های مغناطیس هوایی و ماهواره ای موجود در کنار مشاهدات صحرایی برای بررسی ساختارهای سطحی و زیرسطحی و ارتباط آنها با عارضه های ساختاری عمده و تاثیرگذار در ناحیه (مانند پهنه زمین درز سیستان)، پرداخته شده است. علاوه بر این پیوستگی واحدهای زمین شناسی و ساختاری با سن ائوسن و جوان تر که در بخش هایی توسط سنگ پوشی مرکب از نهشته های آبرفتی و خاک پوشیده شده است نیز مورد تحقیق قرار گرفته است. در مرحله پردازش داده های مغناطیس هوایی، فیلترهای برگردان به قطب و مشتق قائم اول اعمال شده است. برای پردازش داده های سنجنده ASTER و بارزسازی شکستگی ها نیز از فیلترهای بالاگذر بارزکننده لبه استفاده شده است. تفسیر داده های مغناطیس هوایی گویای وجود دو روند ساختاری اصلی شمال جنوب و شمال باختر جنوب خاور در منطقه می باشد که این روندها از جهت گیری بخش شمالی پهنه زمین درز سیستان پیروی می نمایند. جالب توجه وجود رگه های کانه دار و پهنه های برشی گسلی کانه دار و دگرسان شده در همین روندها و در محدوده همین شکستگی ها است. علاوه بر این، محل تراکم و نیز تلاقی شکستگی ها با محل کانی سازی ها انطباق خوبی نشان می دهد. از دیگر نتایج مطالعه داده های مغناطیس هوایی، باید به وجود یک ناهنجاری مغناطیسی حلقوی در خاور محدوده اشاره نمود که در بخش های باختری این ناهنجاری به شدت متاثر از ساختارهایی با روند NNW شده و رخداد کانی سازی به صورت رگه های سیلیسی طلادار و نیز کانی سازی در پهنه های برشی گسل ها، در همین محدوده به وقوع پیوسته است. تفسیر داده های ماهواره ای در کنار مشاهدات و اندازه گیری های صحرایی به عمل آمده از شکستگی ها و گسل های سطحی، علاوه بر تایید و انطباق نسبی با دو روند ساختاری مذکور، دلالت بر وجود سومین روند ساختاری مهم شمال خاور جنوب باختر در منطقه دارد که این روند اثر بسیار ضعیفی در نقشه مغناطیس هوایی از خود بر جای گذاشته است.