بیواستراتیگرافی سازندهای خان وجمال در مناطق کلمرد، شتری و شیرگشت (ایران مرکزی)بر مبنای فرامینیفرها (فوزولینید)

به منظور بررسی میکروفوناهای سنگ های پرمین در نواحی کلمرد، شتری و شیر گشت 9مقطع چینه شناسی مورد مطالعه قرار گرفته است. توالی پرمین در ناحیه کلمرد (موسوم به سازند خان) عمدتا از توالی های سیکلی آواری کربناته تشکیل شده است که قسمت اعظم آن را سنگ های تخریبی (ماسه سنگ) تشکیل می دهد. سن فونای فوزولینید سازند خان ساکمارین (Sakmarian) می باشد. مطالعات مقایسه ای این مجموعه با فونای فوزولینید سایر نواحی نظیر پامیر مرکزی، جنوب افغانستان، روتگ (جنوب تبت)، کاراکوروم و هندوکش نشان می دهد که مجموعه فوزولینید سازند خان به ناحیه Peri-Gondwana تعلق دارد. بعد از رسوبگذاری سازند خان در زمان ساکمارین، دریا از ناحیه کلمرد پسروی نمود و از زمان یاختاشین- اواخر پرمین (Yaktashian-Late Permian) این ناحیه بصورت یک بخش بالا آمده از آب دریا باقی مانده است. نهشته های لاتریتی این خشکی زایی را تایید می کنند. پیشروی مجدد دریا در زمان تریاس آغازی در ناحیه کلمرد صورت گرفته است. سنگ های پرمین در نواحی شتری و شیرگشت سازند جمال نامیده می شوند. قسمت اصلی سازند جمال در این نواحی از سنگ های کربناته تشکیل شده است. در ناحیه شتری مجموعه فوزولینیدهای موجود در بخش های زیرین و میانی این سازند معرف سن کوبرگندین- میدین آغازی (Kubergandian-Early Midian) می باشد. بخش های بالایی این سازند فاقد فوزولینیدهای شاخص بوده و براساس مجموعه های فرامینیفرهای کوچکتر یافت شده در دومین مقطع مطالعه شده این سازند در کوه های شتری سنی معادل میدین- جلفین آغازی (Midian -Early Dzhulfian) را می توان برای آن در نظر گرفت. بهترین مقطع چینه شناسی سازند جمال در کوه باغ ونگ در ناحیه شیرگشت رخنمون دارد. قسمت قاعده ای سازند جمال در این مقطع بخش باغ ونگ نامیده می شود. مطالعه جامع فوزولینیدها و فرامینیفرهای کوچکتر در مقطع باغ ونگ دلالت بر سن یاختاشین- بلورین (Yakhtashian-Bolorian) برای بخش باغ ونگ و سن کوبرگندین- جلفین آغازی (Kubergandian-Early Dzhulfian) برای بخش های میانی و بالایی سازند جمال دارد. فونای فوزولینید سازند جمال در نواحی شتری و شیرگشت دارای مشخصه1 Peri-Tethys بوده که شرایط رسوبگذاری آب های گرم (Warm Water Condition) را نشان میدهد، در حالی که در منطقه کلمرد این فونا شباهت زیادی با فوزولینیدهای بخش جنوبی تتیس یا Peri-Gondwana دارد که در شرایط آب های خنک (Cool Water Condition) نهشته شده اند. تفاوت های موجود بین مجموعه فونای فوزولینید در این دو ناحیه حاکی از این است که نواحی فوق الذکر در طی پرمین از یکدیگر جدا بوده اند ولی در تریاس آغازی این نواحی در یک عرض جغرافیایی قرار داشته اند و دلیل آن نیز وجود ویژگی های سنگ شناسی و فسیل شناسی یکسان دو منطقه در طی تریاس می باشد.