ارزیابی رژیم های آبیاری سطحی بر کارآیی مصرف نیتروژن در زراعت چغندرقند

در اراضی تحت آبیاری سطحی، مدیریت ناصحیح کودهای ازته باعث ایجاد آلودگی آب های زیرزمینی در نزدیکی سطح خاک و یا آب های سطحی در اثر فرسایش خاک زراعی می گردد. در مناطق کاشت چغندرقند (Beta Vulgaris L.)، آبیاری با حجم کم یک راه کار جهت حفظ غلظت مناسب نیترات است. در ایران مطالعاتی در مورد کارآیی مصرف نیتروژن چغندرقند انجام شده، لیکن اطلاعات راجع به اثر سطوح آب و کود در این زمینه محدود است. این پژوهش با هدف بررسی رژیم های آبیاری و سطوح نیتروژن در تعیین میزان نیتروژن برای حداکثر عملکرد ریشه و شکر و نیز کارآیی مصرف آن در چغندرقند، به روش آبیاری سطحی در قالب طرح آماری کرت های خرد شده بلوک کامل تصادفی با دو فاکتور مقدار آب در چهار سطح شامل 1I، 2I، 3I و 4I (40، 80، 120 و160 درصد تبخیر از سطح طشتک کلاس A)، مقدار ازت در چهار سطح شامل 0N، 1N، 2N و 3N (شاهد، 90، 180 و 270 کیلوگرم در هکتار ازت از منبع اوره) در سه تکرار انجام گرفت. نتایج نشان داد عملکرد ریشه، شکر و کل ماده خشک و نیز کارآیی مصرف نیتروژن تحت تاثیر مقدار آب، مقدار نیتروژن و اثر متقابل آن ها قرارگرفت. تیمار (4I) با 47969 کیلوگرم در هکتار و تیمار (2I) با 6855 کیلوگرم در هکتار به ترتیب بیشترین عملکرد ریشه و عملکرد شکر را داشتند. نتایج نشان داد که در شرایط کم آبیاری عملکرد کاهش یافت. هم چنین با افزایش نیتروژن عملکرد ریشه، شکر و ماده خشک کل افزایش نشان داد. اثرات متقابل نشان داد که تیمار 3N4I و 3N3I به ترتیب با 53621 و 53075 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد ریشه، و نیز با 7887 و 7689 کیلوگرم در هکتار بیشترین عملکرد شکر را داشتند. نتایج نشان داد که کارآیی مصرف نیتروژن با افزایش میزان آب مصرفی برای هر یک از سه جزء مورد مطالعه گیاه افزایش (4N2>N1N) می یابد. بیشترین کارآیی مصرف ازت در تیمار آبیاری 4I و با مصرف 90 کیلوگرم ازت به دست آمد.