تعیین اندازه واحد دامی و برآورد نیاز روزانه گوسفند نژاد قزل در مراتع استان آذربایجان غربی

واحد دامی به منظور بیان انواع و سنین مختلف دام و مقایسه و تبدیل آنها در یک شکل واحد مورد توجه است. این مفهوم ثابت نیست و معمولا بر اساس وزن زنده و وزن متابولیک دام غالب در هر منطقه تعیین می شود. در ایران گوسفند دام غالب بوده و به عنوان واحد دامی در نظر گرفته می شود. تنوع شرایط آب و هوایی، سبب ایجاد 27 نژاد گوسفندی با اندازه جثه مختلف در کشور گردیده است. از این رو نمی توان یک وزن مساوی برای واحد دامی کشور در نظر گرفت. لذا لازم است برای هر نژاد گوسفندی با توجه به منطقه پراکنش آن، اندازه واحد دامی بطور جداگانه مشخص شود. به منظور تعیین اندازه واحد دامی و برآورد نیاز روزانه گوسفند نژاد قزل در مراتع استان آذربایجان غربی، در بین گله های موجود در مناطق زیست نژاد قزل، دو گله که دارای دام غالب از نژاد مورد نظر بودند، انتخاب شدند. از میان گله های منتخب در رده های مختلف سنی (بره سه ماهه، بره شش ماهه، قوچ و میش سه ساله، قوچ و میش چهار ساله) و از هر مقطع سنی؛ حداقل 5 راس دام به صورت تصادفی انتخاب و برای توزین بعدی علامت گذاری شدند. عمل توزین در دو مرحله؛ در مراتع ییلاقی و مراتع قشلاقی انجام شد. پس از تعیین میانگین وزن دامها، میانگین وزن میش بالغ زنده غیر آبستن و خشک (میش های سه و چهار ساله) به عنوان وزن واحد دامی مد نظر قرار گرفت. نیاز روزانه دام در حالت نگهداری بر اساس وزن واحد دامی با استفاده از جداول NRC (1985) و معادله پیشنهادی MAFF (1984) محاسبه شد. با مد نظر قرار دادن نیاز غذایی واحد دامی به انرژی متابولیسمی و متوسط مقدار انرژی متابولیسمی موجود در یک کیلوگرم علوفه خشک مراتع مورد چرای دام، مقدار علوفه لازم برای تامین نیاز روزانه دام محاسبه گردید. بر اساس نتایج حاصله: اندازه واحد دامی نژاد قزل، یک میش بالغ زنده غیر آبستن و خشک با میانگین وزن 57/71 کیلوگرم گزارش می شود. نیاز روزانه یک واحد دامی نژاد قزل در حالت نگهداری و در شرایط چرا در مراتع مورد مطالعه 33/14 مگاژول برآورد می شود. مقدار علوفه لازم برای تامین نیاز روزانه یک واحد دامی نژاد قزل 49/2 کیلوگرم محاسبه شد.