اثرهای استفاده از سیلاب های با کیفیت پایین بر آبشویی خاکهای کویری (مطالعه موردی منطقه برآباد سبزوار)

استفاده از سیلاب های با کیفیت پایین در اراضی بیابانی حاشیه رودخانه کالشور شهرستان سبزوار با هدف اداره بهینه سیلاب های این رودخانه، از سال 1371 در دست انجام است. در این پروژه سیلاب های رودخانه کالشور سبزوار که از کیفیت خوبی برخوردار نیست مورد بهره برداری قرار گرفته و اراضی بوته کاری شده ی حاشیه آن، آبیاری سیلابی می شوند. هدف از انجام این پژوهش، سنجش کارایی استفاده از سیلاب های با کیفیت پایین، در تغییرات شوری، pH، گچ، مواد آلی و بافت خاک اراضی بیابانی است. برای بررسی تغییرات شوری خاک متاثر از عملیات آبیاری منطقه با سیلاب رودخانه کالشور، نمونه برداری مخلوط خاک از اعماق 0- 30 (مخلوط لایه رسوب و لایه شخم)، 30- 60 و 60- 90 سانتی متر در ابتدا، وسط و انتهای نوارهای کشت برای سه منطقه ابتدایی، میانی و انتهایی عرصه احیاء شده و نیز نمونه گیری از قطعات شاهد انجام گردید. به این ترتیب، تعداد 51 نمونه ی خاک به منظور بررسی تعدادی از عاملهای مورد نیاز، برداشت شد. محل نمونه-های خاک با انتخاب 4 ردیف کشت شده از ابتدا تا انتهای عرصه ی احیاء شده و با احتساب 4 نمونه در هر ردیف، انجام شد. همچنین تعداد 3 نمونه ی خاک از منطقه ی شاهد (بدون آبگیری شده) نیز تهیه گردید. نمونه ها برای ارزیابی شاخصهای مورد نیاز شوری در آزمایشگاه، با روش تهیه عصاره اشباع مورد آزمایش قرار گرفتند.به طوری که نتایج نشان داد که مقدارEC خاک تقریبا در تمام ردیف های نمونه گیری و در تمام اعماق خاک وpH در تمام نمونه ها، نسبت به شاهد کاهش یافته است. مقدار تغییرات pH خاک در تمامی نمونه ها با افزایش عمق نسبت مستقیم دارد. این بررسی همچنین مشخص کرد که آبیاری سیلابی توانسته است گچ خاک را از محدوده توسعه ی ریشه حذف و به طبقات پایینی خاک منتقل کند. افزون بر آن، افزایش میزان مواد آلی خاک در بیش از 75% نمونه ها، حکایت از غنی بودن مواد غذایی در سیلاب مورد استفاده دارد. سرانجام، آبیاری سیلابی با افزایش میزان شن در تمامی نوارها در عمق 0- 30 سانتی متری خاک، بافت خاک سنگین منطقه را، به ویژه در منطقه توسعه ریشه بهبود بخشده است.