مطالعه روابط بین اجزاء مقاومت نسبت به بیماری زنگ زرد (Puccinia striiformis f. sp tritici) در گندم های بومی ایران

به منظور بررسی روابط بین اجزاء مقاومت نسبت به بیماری زنگ زرد، 47 ژنوتیپ گندم نان از کلکسیون بانک ژن گیاهی ملی ایران توسط چهار نژاد 6E6A+، 134E134A+، 134E142A+ و6E4A+ در مرحله گیاهچه مورد ارزیابی قرار گرفتند. تجزیه همبستگی بین اجزاء مقاومت نشان داد که رابطه دوره نهفتگی با تراکم جوش تحت تاثیر نژاد بیمارگر قرار نمی گیرد، اما همبستگی دوره نهفتگی و اندازه جوش متاثر از نژاد بیمارگر بود. در تجزیه به مؤلفه های اصلی برای اجزاء مقاومت در شرایط آلودگی توسط هر نژاد بطور جداگانه، صفت دوره نهفتگی تاثیر بیشتری بر تغییرات مؤلفه های مذکور داشت. در تجزیه به مؤلفه های اصلی بر اساس تمام صفات مقاومت و همه نژادهای بیمارگر، چهار مؤلفه اول 81 درصد از کل تغییرات را توجیه می کردند. با توجه به ضرایب صفات مشخص شد مؤلفه اول بیانگر حساسیت نسبت به تمام نژادها و مؤلفه دوم نشان دهنده مقاومت اختصاصی نسبت به نژادهای 134E134A+ و 6E4A+ و حساسیت نسبت به نژادهای 6E6A+ و 134E142A+ می باشد. تجزیه خوشه ایبه روش UPGMA و بر اساس مؤلفه های اصلی، ژنوتیپ های مورد مطالعه را به دو گروه مقاوم و حساس متمایز نمود. نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان داد که دوره نهفتگی می تواند جایگزین مناسبی برای سایر اجزاء مقاومت به منظور گزینش ژنوتیپ های برتر از لحاظ مقاومت به بیماری زنگ زرد در گندم باشد.