ارائه روش محاسبه شاخص عرضه و تقاضا و تعادل سازی آنها در سیستم حمل و نقل همگانی

در شرایطی که تقاضای جابه جایی مسافر یک سیستم حمل ونقل همگانی به ظرفیت آن برسد، سیاست گذاران با راه حل های مختلف افزایش عرضه و مدیریت تقاضا مواجه می شوند. در چنین مواردی ساده ترین راه، افزایش عرضه و به تبع آن افزایش ظرفیت سیستم است که به صورت تزریق ناوگان به سیستم انجام می شود. در شرایطی که ظرفیت سیستم به سبب محدودیت هایی چون عدم امکان کاهش سرفاصله، قابل افزایش نباشد، بر حسب بودجه در اختیار، تغییر تکنولوژی حمل ونقل، استفاده از سیستم های کمکی یا راهکارهای مدیریت تقاضای حمل ونقل پیشنهاد می شود. به دلیل هزینه باالای ارتقای تکنولوژی حمل ونقل در کریدورهای حمل ونقل مسافر و در شرایط کمبود بودجه، راهکار استفاده از سیستم های کمکی تا زمان ارتقای سیستم حمل ونقل همگانی، غالبا به عنوان یک راهکار کوتاه مدت مطرح می شود. در چنین شرایطی به منظور عملکرد بهینه سیستم، تعداد ناوگان سیستم کمکی باید با توجه به معیارهایی چون هزینه سرمایه گذاری اولیه و نسبت هزینه تعمیر و نگهداری دو سیستم برآورد شود. هدف از این مقاله، ارتقای عملکرد سیستم های حمل ونقل همگانی و ضرورت پرداختن به سیستم های حمل ونقل همگانی و، نقش اساسی این سیستم ها در جابه جایی مسافر در شبکه حمل ونقل است. همچنین با توجه سهم قابل توجه سیستم های حمل ونقل همگانی در جابه جایی، به تعادل رساندن شاخص های عرضه و تقاضا با بهره گیری از یک سیستم کمکی در شرایطی که هم از لحاظ هزینه و هم از لحاظ زمان و هم از لحاظ فنی محدودیت هایی وجود دارد از اهمیت خاصی برخوردار است. در این مقاله پس از بیان کلیاتی از ساختار شاخص ها و شاخص های عرضه و تقاضا در قالب مطالعه موردی (بررسی وضعیت اتوبوس برقی تهران) و به منظور ایجاد تعادل در شاخص های عرضه و تقاضا، سیستم حمل ونقل کمکی پیشنهاد شده است. سپس روش محاسبه تعداد ناوگان مورد نیاز سیستم کمکی برای شبکه اتوبوس برقی ارائه شده است. شبکه اتوبوس برقی تهران به دلیل محدودیت های تعداد کلی ناوگان وتامین انرژی ناوگان در قطعات مسیر دارای ظرفیتی محدود است. هرچند احداث خطوط مترو به عنوان تکنولوژی برتر حمل ونقل در دستور کار گردانندگان سیستم قرار دارد ولی به سبب مشکلات هزینه ای و طولانی بودن زمان احداث آن در حال حاضر استفاده از سیستم اتوبوس دیزلی در کنار خطوط اتوبوس برقی به عنوان راهکار در نظر گرفته شده است. روش ارائه شده در این مقاله، برآورد تعداد ناوگان اتوبوس های دیزلی به منظور به تعادل رساندن شاخص عرضه و تقاضا برای شبکه اتوبوس برقی را امکانپذیر می سازد.