مقایسه اثرات تراتوژنیک مصرف خوراکی و تزریق داخل صفاقی داروی گاباپنتین به روی سیستم اسکلتی موش های Balb/c با استفاده از رنگ آمیزی آلیزارین رد اس و آلسین بلو

داروی گاباپنتین به عنوان یک داروی نسل جدید ضد صرع جهت درمان تشنج های عمومی ثانویه و یا ناقص معرفی گردیده است. اطلاعات بسیار کم و گاها متناقضی در رابطه با اثرات تراتوژنیک این دارو وجود دارد. در این پژوهش به عنوان یک مطالعه دقیق تر نواقص سیستم اسکلتی حاصل از مصرف متفاوت خوراکی و تزریق داخل صفاقی داروی گاباپنتین مورد مقایسه قرار گرفته است.
در یک مطالعه تجربی تعداد 60 سر موش بالغ ماده از نژاد Balb/c انتخاب و به صورت تصادفی در 4 گروه آزمایشی تجربی و 2 گروه کنترل به تعداد 10 موش در هر گروه به شرح ذیل تقسیم شدند:گروه های تجربی I و II به ترتیب 25 و 50 میلی گرم در کیلوگرم از داروی گاباپنتین را از روز شروع بارداری روزانه و تا روز15 حاملگی بصورت تزریق داخل صفاقی و گروه های III و IV همین دوزها از دارو را درهمین محدوده زمانی بصورت گاواژ دریافت کردند. گروه های کنترل V و VI نرمال سالین را به ترتیب بصورت تزریق داخل صفاقی و گاواژ دریافت نمودند. موش ها در روز 18 بارداری پس از بیهوشی عمیق با اتر سزارین شده وجنینها جمع آوری شدند و توسط استریومیکروسکوپ تحقیقاتی مورد بررسی های ماکروسکوپی قرار گرفتند. سپس وزن جنین ها، بازجذب جنینی، و تعداد جنین های زنده و مرده ثبت گردید. جنین های دارای ناهنجاری جدا شده، توسط رنگ آمیزی آلیزارین رد- آلسین بلو رنگ آمیزی شده و نقایص اسکلتی مشخص گردیدند. سپس توسط میکروسکوپ استریوی تحقیقاتی از آنها عکسبرداری گردید. یافته ها توسط آزمون های ANOVA و X2 با استفاده از نرم افزار SPSSمورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و اختلاف کمتر از 05/0 معنی دار تلقی گردید.
گروه های تجربی I وII اختلالات مشابهی را نشان دادند که می توان آنها را به سه دسته تقسیم کرد:1- کاهش وزن جنینی و افزایش جذب جنینی 2- ناهنجاری های ظاهری و3- ناهنجاری های اسکلتی.
میانگین وزن جنینی در گروه تجربی I (063/0±98/0 گرم) ومیانگین وزن جنینی در گروه تجربی II (65/0±91/0 گرم) به طور معنی داری کمتر از میانگین وزن جنینی در گروه کنترل (033/0±17/1 گرم) بود. همچنین افزایش جذب جنینی در هر دو گروه تجربی نسبت به گروه کنترل وجود داشت. ناهنجاری های ظاهری مشاهده شده در دو گروه تجربی شامل اگزانسفالی، ناهنجاری اندام، کوچکی فک تحتانی و اختلال در ستون مهره ها و جنینهای دارای ناهنجاری های شدید بود. ناهنجاری اسکلتی مشاهده شده شامل تاخیر در استخوان سازی، اختلال ستون مهره ها عمدتا به صورت اسکولیوزیس، ناهنجاری در استخوانهای کاسه سر و هیپوپلازی مندیبول بود. در گروه های تجربی III و IV که دارو را به صورت گاواژ دریافت کرده بودند تنها تاخیر در استخوان سازی مشاهده گردید. در گروه های کنترل هیچگونه اختلالی دیده نشد.
این مطالعه نشان داد که شیوه در معرض قرارگیری داروی گاباپنتین می تواند اثر مستقیمی در میزان بروز ناهنجاری های جنینی داشته باشد.