بررسی و مقایسه کمی برخی متابولیت های عمده (کروسین، پیکروکروسین و سافرانال) در بسته بندی های مختلف زعفران ایران به روش HPLC

زعفران خوراکی کلاله خشک گونه گیاهی کرکوس ساتیووس است که علاوه بر مصارف غذایی به عنوان ادویه، دارای خواص درمانی متفاوتی نیز هست. در حال حاضر بیش از 80 درصد از 190 تن تولید جهانی زعفران، متعلق به ایران است. به منظور بررسی کیفیت زعفران های مناطق مختلف دنیا توسط گروه های تحقیقاتی مختلف، زعفران های کشورهای مختلف از جمله ایران از نظر کمی و کیفی مقایسه شده اند. ولی همواره، یک نمونه از زعفران هر کشور برای مطالعه انتخاب شده است. با توجه به این که مناطق وسیعی از ایران زیر کشت این محصول است، به نظر می رسد که استفاده از یک نمونه از نظر علمی و آماری نتایج صحیحی را به دنبال نداشته باشد. همچنین در صورت مشاهده تفاوت غلظت اجزاء، استفاده از عصاره در مطالعات دارویی نیز نتایج تکرارپذیری را به دنبال نخواهد داشت. به منظور اثبات این ادعا در تحقیق حاضر زعفران های بسته بندی شده توسط چند شرکت تجاری از لحاظ تشکیل دهنده های مهم آن، یعنی کروسین، پیکروکروسین و سافرانال مقایسه شد.
پنج نمونه متفاوت از پنج بسته بندی متعلق به شرکت های تجاری با نام های (به ترتیب حروف الفبا): احتشامیه، تروند، عباس زاده، صباغ و نوین زعفران به روش HPLC UV/Vis مطالعه شد. برای این که در نتایج حاصل شبه ای از تبلیغ یا طرفداری از شرکت خاصی وجود نداشته باشد، نمونه های فوق به شکل تصادفی از 1 تا 5 شماره گذاری شد.
نتایج نشان داد که تمام نمونه ها حاوی این اجزاء و از نظر کیفی ارزشمند بود. از نظر کمی، بیشترین غلظت کارتنویید کروسین در نمونه 3 و بالاترین مقدار منوترپن آلدییدهای پیکروکروسین و سافرانال به ترتیب در نمونه های 1 و 2 بودند.
با توجه به نتایج این تحقیق و همچنین وجود مناطق وسیع زیر کشت زعفران و شرایط متنوع آب و هوایی ایران، تاکید می شود که یک نمونه زعفران معیاری از زعفران کل مناطق ایران نیست. تحقیقات توسط محققان حاضر در این باره ادامه دارد.