نظریه ذهن: تحول و رویکردها

توانایی نسبت دادن حالت های ذهنی یعنی نیات، احساسات، خواسته ها و باورها به خود و دیگران و درک این که حالات ذهنی دیگران می-تواند متفاوت از حالات ذهنی خود فرد باشد اصطلاحا نظریه ذهن یا اختصاراTOM نامیده می شود. امروزه نظریه ذهن برای اشاره به ظرفیت-شناختی خاصی استفاده می شود. بر پایه رشد این ظرفیت شناختی است که رفتارهای دیگران معنی دار شده و قابل درک می شوند. عنصر اساسی در نظریه ذهن درک عوامل هدفمندی رفتار و جهت دار بودن ادراک دیگران است. خاستگاه تکاملی نظریه ذهن به نخستینی های غیرانسانی برمی گردد. نظریه ذهن احتمالا واکنشی انطباقی به تعاملات اجتماعی اولیه می باشد (پریماک و وودراف، 1978). در سه دهه اخیر پیشرفت ها و پژوهش های گسترده ای در زمینه تحول نظریه ذهن در کودکان نابهنجار، زیربناهای عصبی فیزیولوژیکی آن در مغز و اکتشاف بخش های موثر در این واکنش شناختی و نقش نورون های آیینه ای، هم چنین بررسی هایی در مورد نظریه-های مختلف در این حیطه مهم تحولی صورت گرفته است. به دنبال تحقیقات گسترده در زمینه تحول بهنجار نظریه ذهن، بخش آسیب-شناسی نظریه ذهن نیز به سرعت رو به گسترش بوده و هر روز با نتایج چشم گیری در مورد نقص های نظریه ذهن در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، اختلالات شخصیتی، کودکان اتیستیک، سندرم آسپرگر و غیره مواجه هستیم. در این مقاله تلاش شده است بیشتر به بررسی تاریخچه نظریه ذهن، نظریه ذهن به عنوان ابزاری برای سازگاری با پیچیدگی های اجتماعی، رویکردهای نظری مختلف در زمینه نظریه ذهن، مراحل مختلف تحول نظریه ذهن در کودکان بهنجار، مکانیزم های مغزی نظریه ذهن، ارتباط نظریه ذهن با سایر توانایی ها پرداخته شود.