بررسی عملکرد دانه، اجزای عملکرد و صفات مورفولوژیک گلرنگ‎ بهاره با استفاده از روش‎های آماری چند متغیره

به منظور بررسی عملکرد دانه، اجزای عملکرد و برخی از صفات مورفولوژیک گلرنگ بهاره،30 ژنوتیپ مختلف در بهار سال‎های 1384 و 1385 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر واقع در 60 کیلومتری تبریز مورد آزمایش قرار گرفت. آزمایش در هر دو سال در قالب طرح بلوک‎های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. صفات مورد اندازه‎گیری شامل ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق اصلی، وزن طبق اصلی، وزن کل طبق ها، تعداد طبق یک بوته، بیوماس بوته، زمان گل‎دهی، زمان رسیدگی، وزن هکتولیتر، وزن 100 دانه، عملکرد دانه، بیوماس و شاخص برداشت بود. عملکرد دانه با صفات ارتفاع بوته، تعداد دانه در طبق، وزن هکتولیتر و بیوماس رابطه مثبت و معنی‎داری داشت. استفاده از دو روش رگرسیون گام به گام و رگرسیون صعودی نشان داد که در هر دو روش بیشترین تغییرات عملکرد دانه توسط صفات ارتفاع بوته، بیوماس بوته، وزن هکتولیتر و وزن100 دانه ایجاد شده است. تجزیه ضرایب همبستگی عملکرد دانه با صفاتی که بیشترین تغییرات عملکرد دانه را ایجاد کردند نشان داد که کلیه صفات اثر مستقیم مثبتی روی عملکرد دانه دارند. بزرگ‎ترین اثر مربوط به وزن هکتولیتر و ارتفاع بوته و در مرتبه بعدی مربوط به وزن 100 دانه و کمترین اثر مستقیم به بیوماس بوته بود. نتایج نشان داد که صفات ارتفاع بوته، بیوماس بوته، وزن هکتولیتر و وزن 100 دانه بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه دارند، بنابر این بهتر است ژنوتیپ هایی انتخاب شوند که از نظر چهار صفت مذکور دارای مقادیر بیشتری می باشند.