ارزیابی بالینی یک ربات جدید نگهدارنده دوربین در جراحی لاپاروسکوپی نتایج مقدماتی

ربات ابزاری الکترومکانیکی است که به منظور انجام یک کار فیزیکی خاص با دقت و مهارت بالا ساخته می شود. ربات های پیشرفته امروزی قادرند طیف وسیعی از حرکات پیچیده و از پیش تعریف شده را بارها، با دقت زیاد و بدون خستگی به انجام رسانند. لذا در مواردی که از نیروی انسانی انتظار انجام چنین وظیفه ای می رود، ربات جایگزین مناسبی است. در این مقاله، ضمن توصیف ویژگی های فنی و عملکردی یک ربات جدید دستیار جراح، برای نگهداری دوربین در حین جراحی لاپاروسکوپی، گزارشی از نتایج تست بالینی مقدماتی آن ارایه می شود.
پس از بررسی و ارزیابی طرح های پیشین، یک ربات سیار با فرمان پذیری صوتی و پدالی طراحی و ساخته شد که قادر است مطابق فرمان جراح، دوربین لاپاروسکوپ را در جهات مختلف (بالا، پایین، چپ، راست، داخل و خارج) حرکت داده و در موقعیت مناسب نگهداری نماید. نمونه اولیه دستگاه پس از انجام تست های کارایی و ایمنی، طی 29 عمل جراحی مختلف لاپاروسکوپیک شامل برداشتن کیسه صفرا، برداشتن آپاندیس، برداشتن طحال و ترمیم فتق در اتاق عمل بیمارستان امام خمینی (دانشگاه علوم پزشکی تهران) مورد آزمایش مقدماتی قرار گرفت. در طی آزمایش ها ربات جایگزین فرد نگاهدارنده دوربین شده و کارآیی آن در حین عمل مورد بررسی قرار گرفته است.
نتایج حاصل از اندازه گیری و ثبت زمان لازم برای راه اندازی ربات، سهولت کار کردن با ربات، کیفیت عملکرد ربات در پاسخ به دستورات جراح، میزان دقت در حرکات ربات، توانایی ربات در ارائه پوشش تصویری کامل، عدم لرزش یا تکان خوردن تصویر، خستگی ناپذیری ربات در اعمال جراحی طولانی، فقدان حرکات ناخواسته و فقدان خطا در حرکت ها حاکی از ایمنی و کارایی ربات و عملکرد رضایت بخش آن در جریان اعمال جراحی است. اگرچه راه اندازی ربات مستلزم صرف زمان و کار اولیه است، ولی نتایج حاکی از کاهش زمان کل عمل، در اکثریت موارد است.
نرمی حرکات، پایداری و عدم لرزش تصویر از جمله برتری های ربات نگهدارنده لاپاروسکوپ نسبت به دست انسان است، به همین دلیل این ربات می تواند جایگزین مناسبی برای فرد نگهدارنده دوربین باشد. گام بعدی ساده تر نمودن کار با دستگاه از طریق ارتقاء نرم افزار و انجام مطالعات بالینی بیشتر به منظور ارزیابی مقایسه ای عملکرد ربات خواهد بود.