بررسی تجربی اخلاق در مدیریت سود

اخلاق در حسابداری اهمیت خاصی دارد زیرا، این رشته نیز همانند رشته های دیگر دارای الزامات اخلاقی خاصی تحت عنوان «آیین رفتار حرفه ای» است. از طرفی، با توجه به اینکه بسیاری از حوزه های حسابداری از جمله بحث مدیریت سود، نیازمند انجام قضاوتهای اخلاقی است، لذا، هدف این تحقیق بررسی نقش قضاوتهای اخلاقی در مدیریت سود می باشد.

برای این منظور پرسشنامه بین 200 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی رشته حسابداری توزیع گردید. این پرسشنامه شامل 6 سناریو می شود که در هر یک از سناریوها، انگیزه مدیریت سود و روش مدیریت سود خاصی، مطرح شده است. انگیزه مدیریت سود شامل دو سطح «فرصت گرایانه» و «افزایش ارزش شرکت» و روش مدیریت سود، شامل سه سطح «تغییر در روش های حسابداری»، «دستکاری اقلام تعهدی»، و «تغییر در زمان بندی مبادلات اقتصادی» می باشد. به منظور آزمون فرضیات از تحلیل واریانس دوعامله و آزمون تی استیودنت استفاده گردید.

بر اساس نتایج حاصله انگیزه مدیریت سود و روش مدیریت سود در سطح اطمینان 99درصد، تاثیر قابل ملاحظه ای بر قضاوت اخلاقی دارد. بر اساس این نتایج، می توان چنین استنباط کرد که فرضیه اول و دوم، هر دو در سطح اطمینان 99درصد تایید می شوند.

نتیجه اینکه، انگیزه مدیریت سود حائز اهمیت است. بدین معنی که، مدیریت سود با انگیزه «فرصت گرایانه» غیراخلاقی تر از مدیریت سود با انگیزه «افزایش ارزش شرکت» است. علاوه براین، روش مدیریت سود نیز بااهمیت است. به این صورت که روش «دستکاری اقلام تعهدی» از سایر روش ها، غیراخلاقی تر بوده و سپس روش «تغییر در زمان بندی مبادلات اقتصادی» است. روش «تغییر در روش های حسابداری» نسبت به دو روش دیگر، میزان غیراخلاقی بودن کمتری دارند.