اثر سرمای زمستان بر پایداری غشای سیتوپلاسمی، میزان کلروفیل و عمق طوقه در تعدادی از ژنوتیپ های بهاره و زمستانه گندم در منطقه اردبیل

چکیده سرمازدگی اندام های رویشی غلات از تنش های مهم محیطی در برخی نقاط کشور ما به شمار می رود. به منظورشناسایی صفات مرتبط با تحمل به سرما، 22 ژنوتیپ گندم در منطقه اردبیل کشت شدند. ژنوتیپ ها پس از تحمل سرمای زیرصفر در زمستان (135 روز یخبندان)، از نظر صفات پایداری غشاء سیتوپلاسمی، غلظت کلروفیل، عمق طوقه و عملکرد مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین تیمارها برای صفات پایداری غشاء سیتوپلاسمی و غلظت کلروفیل و عملکرد دانه اختلاف معنی دار در سطح 5 درصد وجود دارد، ولی از نظر صفت عمق طوقه بین تیمارها اختلاف آماری معنی داری مشاهده نگردید. مقایسه میانگین عملکرد دانه ژنوتیپ ها نشان داد ژنوتیپ های Au//gt/54/0079/Grk، نوید، C-73-8، سرداری وC-70-3 به ترتیب با 52/3، 41/3، 34/3، 26/3 و 24/3 تن در هکتار بیشترین و ژنوتیپ 4213 با 59/1 تن در هکتار کمترین عملکرد دانه را داشتند. همچنین مقایسه میانگین داده ها، نشان داد که ژنوتیپ های متحمل تر عموما دارای غشاء سیتوپلاسمی پایدارتر (ECپایین تر) و غلظت کلروفیل بیشتری نسبت به ژنوتیپ های حساستر میباشند. همچنین همبستگی معنی داری بین عملکرد دانه و پایداری غشاء سیتوپلاسمی (منفی) و عملکرد دانه و غلظت کلروفیل برگ ها (مثبت) پس از گذراندن سرمای زمستانه بین ژنوتیپ ها مشاهده گردید. به نظر می رسد می توان از این روش ها به عنوان ابزاری مناسب، ساده و سریع برای ارزیابی و غربال کردن ژنوتیپ ها از نظر تحمل به سرمای زمستانه استفاده کرد.